پردازش ابری چیست؟

پردازش ابری یا همان cloud computing یعنی ارائه سرویس‌های پردازشی که شامل سرورها، ذخیره‌سازی اطلاعات، پایگاه‌های داده، شبکه، نرم‌افزار، تحلیل و هوش مصنوعی روی بستر اینترنت ( ابر ) می شه.
اینطوری میشه از نوآوری‌، انعطاف‌پذیری بیشتر در منابع و صرفه‌جویی اقتصادی در مقیاس‌های بزرگ بهره برد.
از اونجایی که شما فقط هزینه سرویس ابری خودتون رو پرداخت می‌کنین، می‌تونین با هزینه کمتر زیرساخت‌های مورد نظرتون رو راه‌اندازی کنین و کسب‌وکارتون رو در زمان مناسب، گسترش بدین.

مزایای اصلی پردازش ابری

پردازش ابری روشی که کسب‌وکارها راجع به منابع IT فکر می‌کردند رو به شکل محسوسی تغییر داد. در ادامه به 7 دلیل رایج برای اینکه چرا سازمان‌ها به سمت استفاده از سرویس‌های رایانش ابری گرایش پیدا کردن اشاره می‌کنیم.

1- هزینه مناسب cloud computing

رایانش ابری هزینه‌های هنگفتی که باید برای خرید سخت‌افزار و نرم‌افزار، پیکربندی و راه‌اندازی دیتاسنترهای داخلی انجام بشه رو حذف می‌کنه. این هزینه‌ها شامل رک‌های سرور، هزینه‌های ماهیانه برق مصرفی و سیستم خنک‌کننده میشه.
علاوه بر این، برای مدیریت کارآمد این دیتاسنترها باید متخصصین آی‌تی کاربلدی رو هم استخدام کنین که خب همه اینها هزینه قابل توجهی رو به سازمان تحمیل می‌کنه و با گسترش ابعاد سازمان، به صورت تصاعدی بالا میره!

2- سرعت بالای رایانش ابری

اکثر سرویس‌های cloud computing پس از درخواست مشتری بلافاصله در دسترس هستند. این یعنی یک سازمان می‌تواند با چند کلیک و در عرض فقط چند دقیقه به منابع پردازشی وسیعی دسترسی پیدا کنه. بدین ترتیب کسب‌وکارها انعطاف‌پذیری به مراتب بالاتری رو با این سرویس‌های ابری تجربه می‌کنن و نیازی نیست برای جلوگیری از کمبود منابع در آینده وقتشون رو برای تهیه یک برنامه‌ریزی کاملا دقیق تلف کنن.

3- مقیاس‌پذیری جهانی

مزایای سرویس‌های پردازش ابری شامل توانایی برای مقیاس‌پذیری اون هم به صورت کاملا منعطف هستش. این یعنی سرویس‌های رایانش ابری دقیقا در همان زمانی که باید، منابع آی‌تی کافی رو از مکان جغرافیایی مناسب در اختیار سازمان قرار میدن.

4- بهره‌وری قابل توجه cloud computing

دیتاسنترهای داخلی دردسرهای زیادی رو برای یک سازمان به همراه دارن؛ از پیکربندی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری گرفته تا مراقبت‌های همیشگی برای دستیابی به عملکرد مناسب، باعث میشه وقت و هزینه زیادی از سوی سازمان به هدر بره. اما سرویس‌های پردازش یا رایانش ابری تمام این کارها رو حذف کرده و اینطوری تیم‌های آی‌تی در یک سازمان می‌تونن روی دستیابی به اهداف تجاری مهم‌تر تمرکز کنن.

5- عملکرد موثر پردازش ابری

بزرگترین سرویس‌های پردازش ابری روی شبکه‌ای از دیتاسنترهای امن راه‌اندازی شدن و به طور منظم به جدیدترین و سریع‌ترین سخت‌افزارهای پردازشی ارتقا پیدا می‌کنن. اینطوری نسبت به یک دیتاسنتر تجاری ساده، مزایای خیلی بیشتری رو دریافت می‌کنین که شامل تاخیرهای پایین در شبکه برای کاربردهای مختلف و البته صرفه‌جویی در هزینه‌ها در بلندمدت میشه.

6- قابلیت اطمینان

پردازش ابری یا cloud computing گرفتن بکاپ از اطلاعات، ریکاوری یا بازیابی اطلاعات در زمان بروز مشکلات و استمرار فعالیت‌های کسب‌وکار رو راحت‌تر و ارزان‌تر در اختیارتون قرار میده. علتش هم اینه که اطلاعات روی چند سایت مختلف در شبکه ارائه‌ دهنده سرویس ابری نگهداری می‌شه.

7- امنیت بالای رایانش ابری

خیلی از ارائه‌دهندگان سرویس‌های کلاود یا همان ابری مجموعه‌ای از سیاست‌ها، فناوری‌ها و پروتکل‌های کنترل رو به کار میبرن تا اطلاعات شما با امنیت بالایی نگهداری بشه. اینطوری خیالتون از بابت امنیت اطلاعات، اپلیکیشن‌ها و زیرساخت ایجاد شده در برابر تهدیدات احتمالی، راحت می‌شه.

چرا به این سرویس‌ها « پردازش ابری » می‌گویند؟

یک مفهوم اساسی که پشتِ پردازش کلاود یا رایانش ابری وجود داره اینه که در واقع مکان سرویس و همین‌طور خیلی جزئیات دیگه مثل سخت‌افزار یا سیستم عاملی که این سرویس‌ها با استفاده از اون راه‌اندازی میشن عموما به کاربر ارتباطی ندارن.

واسه همین، توسعه دهندگان این سرویس از شماتیک شبکه‌های تلکام قدیمی الهام گرفتن و اسم «ابری» یا Cloud رو برای این سرویس انتخاب کردن. شبکه‌های تلکام عمومی قدیمی (و بعدها اینترنت)، عموما به ابر تشبیه می‌شدن. این تشبیه بخاطر این بود که تجهیزات و بستر این شبکه‌ها صرفا مثل ابری از وسایل مختلف هستن.

البته این ساده‌سازی کمی اغراق‌آمیزه و برای خیلی از مشتری‌ها، مکان سرویس و اطلاعات ارائه شده موضوع مهمیه.

تاریخچه پردازش ابری یا cloud computing

پردازش ابری به عنوان یک واژه یا مفهوم، اوایل دهه 2000 مطرح شد اما مفهوم پردازش یا رایانش به عنوان یک سرویس مدت زمان زیادیه که وجود داره و به دهه 1960 میلادی برمی‌گرده. در اون زمان اداره‌های رسمی کامپیوتر به کمپانی‌ها اجازه می‌دادند استفاده از کامپیوترها رو به صورت یک بازه زمانی اجاره کنن و اینطوری لازم نبود خودشون کامپیوترها رو به صورت سخت‌افزاری خریداری کنن.

این سرویس‌های به اشتراک گذاری زمان با پیدایش کامپیوترهای شخصی یا PC که مقرون‌به‌صرفه بودن، تا حد زیادی کم‌رنگ شدن. بعد ها با پیدایش دیتاسنترهای تجاری، کمپانی‌ها این امکان رو داشتن که حجم زیادی از اطلاعات رو در این دیتاسنترها نگهداری کنن.

اما مفهوم دسترسی اجاره‌ای به توان پردازشی بارها و بارها در قالب ارائه‌دهنده‌های سرویس اپلیکیشن، پردازش ابزاری و پردازش شبکه‌ای در اواخر دهه 1990 و اوایل دهه 2000 مطرح شد. این مفاهیم سپس با پردازش ابری امتداد پیدا کرد. 

تمام این مفاهیم باعث ظهور نرم‌افزار به عنوان یک سرویس و ارائه‌دهنده‌های سرویس‌های پردازش ابزاری فوق‌العاده بزرگی مانند Amazon Web Services شدن.

اهمیت فضای ابری

براساس تحقیقی که توسط موسسه IDC انجام شده، در حال حاضر ایجاد زیرساخت برای ارائه بهتر سرویس‌های پردازش ابری تقریبا بیشتر از یک سوم مجموع هزینه‌های انجام شده در حوزه IT در سطح جهان رو به خودش اختصاص داده.

از سوی دیگه، با توجه به اینکه خیلی از شرکت‌هایی که به پردازش بالایی نیاز دارن کم‌کم به سمت سرویس‌های ابری حرکت می‌کنن انتظار میره در آینده‌ای نه چندان دور اکثر شرکت‌ها یا از سرویس‌های cloud computing تجاری استفاده کنن و یا خودشون سرویس‌های ابری خصوصی رو بسازن.

براساس پیش‌بینی 451 تحقیق مختلف، در سال جاری حدود یک سوم از هزینه‌های انجام شده توسط شرکت‌ها در حوزه IT به هاستینگ و سرویس‌های کلاود اختصاص پیدا می‌کنه. این نشون می‌ده که اکثر شرکت‌ها دارن به منابع خارجی برای ایجاد زیرساخت‌ها، مدیریت و سرویس‌های امن فکر می‌کنن.

موسسه تحلیلی Analyst Gartner پیش‌بینی می‌کنه، نیمی از شرکت‌های جهانی که در حال حاضر از سرویس‌های رایانش ابری استفاده میکنن تا پایان سال 2021 تمام زیرساخت‌های خودشون رو به فضای ابری انتقال میدن.

به گفته گارتنر، هزینه‌های صرف شده برای سرویس‌های ابری در سطح جهانی امسال به 260 میلیارد دلار می‌رسه که نسبت به 219.6 میلیارد دلاری در سال قبل، افزایش محسوسی رو نشون میده. در واقع این نرخ رشد حتی بالاتر از چیزی بوده که تحلیل‌گرها پیش‌بینی کرده بودن. 

البته هنوز کاملا مشخص نیست که چند درصد از این مبالغ به کسب‌وکارهایی مربوط می‌شه که به سمت استفاده از سرویس‌های ابری حرکت کردن. در حال حاضر شرکت‌هایی هستن که محصولات خودشون رو در نسخه‌های ابری هم ارائه می‌دن. این شرکت‌ها به جای ارائه اشتراک‌های یکبار مصرف و نامحدود، تمایل دارن حق عضویت استفاده از سرویس‌ها و محصولاتشون رو به صورت ماهیانه یا سالیانه دریافت کنن.

نواع پردازش ابری یا cloud computing

تمام سرویس‌های رایانش ابری شبیه هم نیستن و یک نوع خاص از سرویس پردازش ابری هم برای تمام کسب‌وکارها مناسب نیست. چندین مدل، نوع و سرویس‌های مختلف وجود داره که با توجه به نیاز یک کسب‌وکار، مزایای متعددی را ارائه میدن.

ابتدا باید نوع به‌کارگیری سرویس ابری یا معماری سرویس پردازش ابری رو مشخص کنین. به طور کلی سه روش برای راه‌اندازی سرویس‌های ابری وجود داره؛ روی یک فضای ابری عمومی، روی فضای ابری خصوصی و یا روی فضای ابری هیبریدی یا ترکیبی.

فضای ابری عمومی

مالکیت و مدیریت سرویس‌های ابری عمومی به ارائه‌دهنده‌های سرویس ابری ثالث اختصاص داره. این ارائه‌ دهنده‌ها منابع پردازشی خودشون مثل سرور‌ها و فضای ذخیره‌سازی رو در بستر اینترنت ارائه میدن. 

مایکروسافت Azure یک مثال خوب برای سرویس ابری عمومی هستش. با یک سرویس ابری عمومی، تمام سخت‌افزار، نرم‌افزار و هر چیزی که زیرساخت این سرویس را پشتیبانی می‌کند متعلق به ارائه‌دهنده سرویسه و توسط خودش مدیریت میشه. شما میتونین به این سرویس‌ها دسترسی پیدا کنین و حساب کاربری‌تون رو با یک مرورگر وب خیلی راحت مدیریت کنین.

فضای ابری خصوصی

یک فضای ابری خصوصی در واقع به منابع پردازش ابری یا cloud computing اشاره می‌کنه که به صورت اختصاصی برای یک سازمان یا کسب‌وکار استفاده میشه. یک فضای ابری خصوصی می‌تونه به صورت فیزیکی در دیتاسنتر داخلی یک شرکت به کار گرفته بشه. 

بعضی از شرکت‌ها با پرداخت پول به ارائه‌دهنده‌های سرویس ثالث، از اونها میخوان تا از سرویس‌های ابری خصوصی‌شون میزبانی کنن. در یک فضای ابری خصوصی، سرویس‌ها و زیرساخت‌ها روی یک شبکه خصوصی پیاده‌سازی می‌شه.

فضای ابری هیبریدی

فضاهای ابری هیبریدی در واقع ترکیبی از فضای عمومی و خصوصی رو ارائه میدن. فناوری به کار رفته در این نوع فضاهای ابری امکان به اشتراک‌ گذاشتن اطلاعات و اپلیکیشن‌ها بین دو فضای ابری خصوصی و عمومی رو میسر می‌کنه.

با قابلیت اشتراک گذاری، کسب‌وکار شما می‌تونه از انعطاف‌پذیری و گزینه‌های پیاده‌سازی بیشتر بهره ببره و زیرساخت‌های موجود، امنیت و کارآمدی موردنظر رو خیلی راحت‌تر در کسب‌وکار بهبود بدین.

انواع سرویس‌های پردازش ابری: IaaS، PaaS، SaaS و بدون سرور

اکثر سرویس‌های رایانش ابری (cloud computing) در چهار دسته‌بندی کلی قرار میگیرن؛ زیرساخت به عنوان یک سرویس یا IaaS، پلتفرم به عنوان یک سرویس یا PaaS، بدون سرور و نرم‌افزار به عنوان یک سرویس یا SaaS.

به این چهار دسته‌بندی گاهی توده (Stack) پردازش ابری هم گفته می‌شه چرا که روی همدیگه ساخته می‌شن. اگه بدونین که این چهار سرویس پردازش ابری دقیقا چی هستند و چه تفاوتی با هم دارن، خیلی راحت‌تر می‌تونین به اهداف کسب‌ و کارتون برسین.

زیرساخت به عنوان یک سرویس یا IaaS

ساده‌ترین دسته‌بندی سرویس‌های پردازش ابری IaaS هستش. با این سرویس شما زیرساخت آی‌تی مثل سرورها و ماشین‌های مجازی (VM)، فضای ذخیره‌سازی، شبکه و سیستم‌ عامل‌ها رو از یک ارائه‌دهنده سرویس اجاره می‌کنین.

پلتفرم به عنوان یک سرویس یا PaaS

PaaS به سرویس‌های پردازش ابری اشاره داره که محیطی برای توسعه، تست، ارائه و مدیریت محصولات نرم‌افزاری رو در دسترس مشتری قرار میده. PaaS برای این طراحی شده تا توسعه‌دهنده‌ها بتونن خیلی سریع‌تر و راحت‌تر اپلیکیشن‌های تحت وب و موبایل رو تولید کنن.

اینطوری توسعه‌دهنده‌ها در خصوص پیکربندی و مدیریت سرور‌ها، فضای ذخیره‌سازی، شبکه، پایگاه‌های داده و سایر اجزای زیرساختی مورد نیاز، نگرانی ندارن و فقط روی توسعه نرم‌افزارها تمرکز می‌کنن.

رایانش ابری بدون سرور

بین این سرویس‌ها و PaaS نقاط اشتراک مختلفی وجود داره. سرویس‌های پردازش بدون سرور هم روی قابلیت توسعه اپلیکیشن تمرکز دارن و توسعه‌دهنده‌ها لازم نیست وقتشون رو با پیکربندی و مدیریت زیرساخت‌ها هدر بدن.

ارائه‌دهنده سرویس همه چی رو با توجه به ظرفیت مورد نیازتون پیاده‌سازی می‌کنه و مدیریتش رو هم برعهده می‌گیره. معماری این سرویس‌ها خیلی مقیاس‌پذیر و رویداد محوره، اینطوری فقط زمانی که واقعا نیازی وجود داشته باشه از منابع استفاده می‌شه.

 

نرم‌افزار به عنوان یک سرویس یا SaaS

این سرویس روشی هستش که یک نرم‌افزار رو در بستر اینترنت ارائه میده و معمولا با توجه به درخواست مشتری و به صورت حق عضویت مشخص در دسترس قرار داره.

در سرویس‌های SaaS، ارائه‌دهنده‌ میزبانی و مدیریت زیرساخت‌ها و کاربردهای نرم‌افزاری موردنظر مشتری رو برعهده می‌گیره و هرگونه خدمات تعمیرات و نگهداری مثل به‌روزرسانی نرم‌افزار و انتشار وصله‌های امنیتی به عهده ارائه‌دهنده سرویسه.

کاربرها میتونن از طریق اینترنت و معمولا با یک مرورگر وب یا از گوشی، تبلت یا کامپیوتر شخصی‌شون به نرم‌افزار متصل بشن.

کاربرد های رایانش ابری یا cloud computing

حتی اگه خودتون متوجه نشین، اما احتمالا همین الان دارین از یک سرویس پردازش ابری استفاده می‌کنین! شما برای ارسال ایمیل، ویرایش اسناد، تماشای فیلم یا تلویزیون، شنیدن موسیقی، بازی یا ذخیره‌سازی تصاویر و سایر فایل‌ها از یک سرویس آنلاین استفاده می‌کنین.

در پشت پرده، احتمالا این پردازش کلاود هستش که باعث شده این خدمات امکان‌پذیر باشن. اولین سرویس‌های پردازش ابری تقریبا یک دهه قبل ارائه شدن اما در حال حاضر تعداد زیادی سازمان از استارتاپ‌های کوچک گرفته تا شرکت‌های بزرگ جهانی، سازمان‌های دولتی و غیرانتفاعی به دلایل مختلفی از این سرویس‌ها استفاده می‌کنن.

در این قسمت قصد داریم به شما بگیم سرویس‌های پردازش ابری یا cloud computing امروزه چه توانایی‌هایی رو در دسترس قرار میدن:

تولید اپلیکیشن‌های ابری

خیلی سریع اپلیکیشن‌های وب‌، موبایل و API رو بسازید و ازشون استفاده کنین به کار ببرید.
شما میتونین از مزایا و رویکردهای فناوری‌های ابری مثل کانتینرها، کوبرنتس‌ها، معماری میکروسرویس‌ها، ارتباطات مبتنی بر API و DevOps بهره ببرید.

تست و ساخت اپلیکیشن‌ها

زمان و هزینه لازم برای توسعه اپلیکیشن‌ها رو با استفاده از زیرساخت‌های ابری که خیلی راحت مقیاس‌پذیری رو در اختیارتون قرار میدن، کاهش بدین.

ذخیره‌سازی، بک‌آپ و ریکاوری اطلاعات

با جابه‌جایی اطلاعات به اینترنت و یک سیستم ذخیره‌سازی ابری خارج از محل شرکت، از اطلاعات مهم خودتون به صورت مقرون‌به‌صرفه‌تر و در مقیاس‌های خیلی بزرگ‌تری محافظت کنین. این اطلاعات در هر مکانی و از طریق هر دستگاهی قابل دسترس هستن.

آنالیز اطلاعات

از طریق فضای ابری اطلاعاتتون رو بین تیم‌ها، بخش‌ها و مکان‌های مختلف یکپارچه کنین و سپس با کمک سرویس‌های ابری مثل ماشین لرنینگ (machine learning) و هوش مصنوعی، به بینش بهتری برای تصمیم‌گیری دست پیدا کنین.

استریم صوت و تصویر

با صدا و تصویر با کیفیت بالا، در هر جایی که هستین و در هر زمانی با مخاطبینتون ارتباط برقرار کنین.

هوش داخلی

مدل‌های هوشمند به شما کمک می‌کنن تا با مشتریانتون تعامل بیشتری داشته باشین و از طریق اطلاعاتی که ثبت میشه، به بینش‌های ارزشمندی دست پیدا کنین.

ارائه نرم‌افزار بر حسب نیاز

این سرویس که به عنوان SaaS هم شناخته می‌شه به شما امکان میده تا جدیدترین نسخه‌های نرم‌افزار و به‌روزرسانی‌ها رو در دسترس مشتریتون قرار بدین، در هر زمان و جایی که باشن!

مثال‌های رایجی از سرویس‌های پردازش ابری یا cloud computing

وقتی صحبت از استفاده خانگی از سرویس‌های ابری میشه، مرز بین پردازش محلی و پردازش ابری بعضی وقتا محو میشه. علتش اینه که فضای ابری در واقع این روزها پایه و اساس خیلی از سرویس‌هایی هستش که ازشون استفاده می‌کنیم.

نرم افزار CRM دانا هم به صورت محلی و هم به صورت ابری ارائه می‌شود و شما با توجه به نیازتون می‌تونید از نرم افزار crm ابری یا محلی استفاده کنید، همچنین یک مجموعه نرم‌افزاری مثل مایکروسافت آفیس برای ذخیره‌سازی اطلاعات از نوعی سرویس پردازش ابری (مایکروسافت وان‌درایو) استفاده می‌کنه. 
علاوه بر این، مایکروسافت نرم‌افزارهای مبتنی بر وب هم داره، مثلا یک نسخه تحت وب از مجموعه آفیس است که نرم‌افزارهای ورد، اکسل، پاورپوینت و وان‌نوت رو در اختیارتون قرار میده. 

شما خیلی راحت و بدون اینکه نیاز باشه اونها رو جداگانه نصب کنین، با استفاده از مرورگر وبتون می‌تونین از پرکاربردترین نرم‌افزارهای آفیس استفاده کنین. در واقع شما دارین از یک نسخه پردازش ابری (تحت وب=پردازش ابری) نرم‌افزارهای آفیس بهره می‌برین. اجازه بدین چند مثال مهم دیگه از سرویس‌های مبتنی بر پردازش ابری که احتمالا هر روز از اونها استفاده می‌کنین رو به شما نشون بدیم:

گوگل درایو

گوگل درایو (Google Drive) سرویسی هستش که کاملا روی مفهوم پردازش ابری پیاده‌سازی شده. تمام فضای ذخیره‌سازی این سرویس روی فضای ابری هستش و اپلیکیشن‌های تحت وب اون مثل Google Docs، Sheets و Slides که عملکرد مشابه‌ای با مایکروسافت ورد، اکسل و پاورپوینت دارن، از طریق فضای ابری در دسترستون قرار داره.

علاوه بر این گوگل درایو فقط روی کامپیوترهای دسکتاپ ارائه نشده و کاربران تبلت‌ها (آیپد یا تبلت‌های اندرویدی) و گوشی‌های هوشمند هم می‌تونن از این سرویس استفاده کنن. در واقع اکثر سرویس‌های گوگل مثل Gmail، Calender، Maps و بسیاری دیگه، کاملا بر اساس پردازش ابری دارن فعالیت می‌کنن.

اپل آی‌کلاد

آی‌کلاد (iCloud) سرویس ابری مشهور اپل برای ذخیره‌سازی آنلاین، بک‌آپ گیری، همگام‌سازی ایمیل‌ها، مخاطبین، تقویم و خیلی موارد دیگه مورد استفاده قرار می‌گیره. تمام اطلاعاتی که به اونها نیاز دارین از طریق سیستم‌ عامل‌های مختلف مثل iOS، iPadOS، macOS و ویندوز در دسترستون قرار داره. البته کاربران دستگاه‌های ویندوزی باید کنترل پنل مخصوص iCloud رو نصب کنن.

طبیعتا اپل دوست نداره از رقبای خودش عقب بمونه! این شرکت هم نرم‌افزار پردازش واژه، صفحات گسترده و ساخت اسلاید برای ارائه خودش رو به ترتیب با نام Pages، Numbers و Keynote در دسترس کاربران آی‌کلاد قرار داده که همشون با مفهوم پردازش ابری فعالیت می‌کنن.

آی‌کلاد همچنین به کاربران آیفون اجازه میده تا از سرویس Find My iPhone برای پیدا کردن مکان گوشی گمشده خودشون استفاده کنن.

دراپ‌ باکس

دراپ‌باکس (Dropbox) یک سرویس ساده و قابل اطمینان برای همگام‌سازی فایل و ذخیره‌سازی اطلاعاته که سالهاست در دسترس کاربران قرار داره. اما این سرویس حالا با ویژگی‌های مختلفی بهبود پیدا کرده که البته برای دسترسی به اونها باید حق عضویت مشخصی رو پرداخت کنین.

اسلک

اسلک (Slack) یکی دیگه از سرویس‌های مبتنی بر پردازش ابری هستش که به مخاطبین شما اجازه میده با استفاده از دستگاه‌های مختلف و در شرایط زمانی و مکانی متفاوت، با یکدیگر به صورت بی‌درنگ چت کنن یا ارتباط برقرار کنن.

مشابه این سرویس رو مایکروسافت تحت عنوان Microsoft Teams هم ارائه کرده و یک مثال دیگه‌ش سرویس Workplace فیسبوک هست.

سرویس همگام‌سازی و بک‌آپ گیری فایلی که به اون اشاره شد (دراپ‌باکس) و سرویس‌های مشابه دیگه مثل باکس، آی‌درایو و شوگرسینک، همگی روی بستر ابری راه‌اندازی شدن و نسخه به‌روز شده‌ای از فایل‌های شما رو به صورت آنلاین نگهداری می‌کنن و هم‌زمان آخرین تغییراتی که در فضای ابری ایجاد میشه رو با فایل‌های ذخیره شده روی حافظه ذخیره‌سازی کامپیوتر یا هر دستگاه دیگه‌ای، همگام می‌کنن.

هر چند که شما به صورت محلی (حافظه ذخیره‌سازی فیزیکی) به فایل‌هاتون دسترسی دارین اما همگام‌سازی بنیاد اصلی تجربه پردازش ابری هستش.

بررسی مزایا و معایب رایانش ابری

همان‌طوری که اجاره کردن (در بلند مدت) همیشه ارزان‌تر از خریدن تموم نمی‌شه، پردازش ابری یا cloud computing هم لزوما ارزان‌تر از سایر فرم‌های پردازش نیست! اگه کاربرد مدنظر شما یک نیازمندی مشخص و قابل پیش‌بینی به پردازش داره، شاید اقتصادی‌تر این باشه که یک سرویس پردازشی رو داخل شرکت راه‌اندازی کنین.

بعضی از شرکت‌ها ممکنه تمایل نداشته باشن که اطلاعات حساسشون در یک سرویسی که رقیبشون هم استفاده می‌کنه میزبانی بشه. استفاده از سرویس‌های SaaS هم به این معنیه که شما دارین از همون خدماتی استفاده می‌کنین که رقیب شما هم داره استفاده می‌کنه! اینطوری اگه یک نرم‌افزار هسته اصلی کسب‌ و کارتون رو تشکیل میده، ممکن ایجاد مزیت رقابتی کار سختی باشه.

اگه بخواهید از صفر از یک سرویس ابری استفاده کنین، همه چیز راحته، اما اگه بخواهید اطلاعات یا اپلیکیشن‌های فعلی رو به فضای ابری انتقال بدین، فرایند پیچیده‌تر می‌شه و هزینه بیشتری هم به شما تحمیل می‌کنه. این مشکل با توجه به اینکه الان تعداد نیروهای متخصص در حوزه فضای ابری با دانش خوب در حوزه DevOps، مانیتورینگ و مدیریت سرویس‌های ابری چندگانه واقعا کمه، دوچندان می‌شه.

در یک گزارشی که اخیرا منتشر شد، تعداد قابل توجهی از افراد گفتن که فکر می‌کردن هزینه‌های اولیه برای جابه‌جایی سرویس‌ها به فضای ابری و استفاده از سرویس‌های IaaS در بلندمدت، قابل چشم‌پوشیه. اما در عمل ممکنه این اتفاق نیفته و پیچیدگی و هزینه‌های تحمیل شده خیلی بالاتر از چیزی باشه که فکر می‌کردین!

یک نکته مهم دیگه اینه که شما فقط زمانی که به اینترنت دسترسی دارین می‌تونین از اپلیکیشن‌ها و سرویس‌هاتون استفاده کنین.

 

چطور یک کیس تجاری برای پردازش ابری بسازید؟

برای اینکه یک کیس تجاری خوب برای جابه‌جایی سیستم‌ها و سرویس‌ها به فضای ابری داشته باشین، اول باید ببینید زیرساخت فعلی شما واقعا چقدر هزینه داره. عوامل زیادی هستن که باید اونها رو مدنظر قرار بدین؛ از موارد واضحی مثل هزینه راه‌اندازی یک دیتاسنتر و سایر موارد مثل خطوط اجاره‌ای.

هزینه سخت‌افزارهای فیزیکی مثل سرورها و قطعات کامپیوتری مثل پردازنده، رم و هارد دیسک برای ذخیره‌سازی اطلاعات رو هم باید اضافه کنین. بهتره هزینه اپلیکیشن‌ها رو دقیق حساب کنین. 

چه بخواهید اپلیکیشن‌ها رو از دسترس خارج کنین، اونها رو مجددا در فضای ابری ارائه بدین، یک اپلیکیشن جدید رو کاملا منطبق بر فضای ابری توسعه بدین و یا از پکیج SaaS جدیدی استفاده کنین، هر کدام هزینه‌های متفاوتی دارن که باید نسبت به اونها اطلاع داشته باشین.

در محاسبه هزینه‌های کیس تجاری فضای ابری باید هزینه‌های مربوط به نیروی انسانی رو هم در نظر بگیرین. مفاهیم عمیق‌تری مثل مزیت ارائه سرویس‌ها با سرعت بالاتر هم بهتره مورد توجه قرار بگیرن. هر کیس تجاری فضای ابری باید عواملی مثل معایب احتمالی رو هم در نظر بگیره. برای مثال زیرساخت فناوری شما ممکنه به یک شرکت محدود بشه.

امنیت پردازش ابری ( cloud computing )

اگرچه نفوذهای خرابکارانه به زیرساخت‌های ابری معمولا نادر هستش، اما خیلی از شرکت‌ها در خصوص امنیت سرویس‌های ابری هنوز هم نگران هستن. اینکه یک سرویس رایانش ابری چقدر امن باشه تا حد زیادی به این بستگی داره که سیستم‌های فعلی خودتون چقدر امن هستن.

سیستم‌های داخلی شرکت معمولا توسط تیمی مدیریت میشن که دغدغه‌های مختلفی دارن. این موضوع باعث می‌شه تا این سیستم‌ها نسبت به زیرساخت‌های ابری که توسط مهندسین خبره تحت نظارت قرار دارن، آسیب‌ پذیرتر باشن.

اما به هر حال، این نگرانی در خصوص امنیت سرویس‌های پردازش ابری به خصوص در شرکت‌هایی که اطلاعات خودشون رو بین چندین سرویس ابری جابه‌جا می‌کنن وجود دارد. به همین دلیل، ابزارهای امنیت فضای ابری توسعه پیدا کردن که جابه‌جایی اطلاعات از حالت سنتی به فضای ابری و برعکس و بین پلتفرم‌های ابری رو نظارت می‌کنن.

این ابزارها می‌تونن استفاده‌های غیرمجاز از اطلاعات، دانلود‌های غیرمجاز و بدافزارها رو در فضای ابری تشخیص بدن. البته این مزیت به قیمت هزینه‌های بیشتر در دسترس شما قرار می‌گیره. در واقع اگه از این ابزارها استفاده کنین ممکنه نرخ بازگشت سرمایه در مهاجرت به سرویس‌های ابری رو از 5 تا 10 درصد کاهش بده و عملکرد سرویس رو هم تا 15 درصد تحت تاثیر قرار بده. 

علاوه بر این، مکان جغرافیایی اصلی که سرویس ابری ارائه می‌شه برای بعضی از شرکت‌ها از نظر خطر تحریم، فروش غیرمجاز اطلاعات، دسترسی سازمان‌های دولتی به اطلاعات و غیره اهمیت داره.

هزینه‌های مهاجرت به پردازش ابری

برای استارتاپ‌هایی که قصد دارن از ابتدا تمام سیستم‌هاشون رو روی بستر کلاود راه‌اندازی کنن، کار خیلی آسونه. اما برای اکثر شرکت‌ها این فرایند اونقدرها آسون نیست.
اپلیکیشن‌ها و اطلاعاتی که از قبل وجود داره باعث میشه تا این شرکت‌ها تصمیمات مهمی بگیرن. این تصمیمات شامل رها کردن بعضی از سیستم‌ها به همان وضع قبلی و انتخاب بهترین زیرساخت ابری برای اپلیکیشن‌های انتخابی می‌شه. 

مهاجرت به پردازش ابری یا cloud computing می‌تونه حرکت ریسکی و پرهزینه‌ای باشه و اگه شرکت‌ها مقیاس پروژه‌هایی که قصد انتقالشون رو دارن به خوبی محاسبه نکنن، این هزینه حتی بیشتر هم میشه!

در یک نظرسنجی که از 500 کسب‌وکاری که جزء اولین مهاجرت کننده‌ها به فضای ابری بودن صورت گرفته، مشخص شد که نوشتن دوباره اپلیکیشن‌ها برای سازگاری بهینه با بستر ابری، یکی از پرهزینه‌ترین کارها بوده. این هزینه‌ها مخصوصا وقتی اپلیکیشن‌ها پیچیدگی داشتن یا سفارشی‌سازی شده بودن به مراتب بیشتر بود.

یک سوم از این کسب‌وکارها اعلام کردن هزینه‌های بالای جابه‌جایی اطلاعات بین سیستم‌ها یکی از چالش‌های بزرگ اونها برای مهاجرت اپلیکیشن‌های مهم به فضای ابری بوده.

گزارشی که فارِستِر منتشر کرده نشون میده که مهارت‌های مورد نیاز برای مهاجرت سیستم‌ها به بستر ابری هم پرهزینه‌س هم به سختی می‌شه متخصص‌های کارآمد رو پیدا کرد. حتی وقتی شرکت‌ها این متخصصین رو پیدا می‌کنن ممکنه در معرض خطر سرقت اطلاعات از سوی ارائه‌دهنده‌های سرویس‌های پردازش ابری قرار بگیرن.

یک سوم از کسب‌وکارها همچنین اعلام کردن هزینه لایسنس پایگاه داده نرم‌افزاری اونها با مهاجرت اپلیکیشن‌ها به فضای ابری، به طور محسوسی افزایش پیدا کرد.

علاوه بر این، اکثر شرکت‌ها در خصوص عملکرد اپلیکیشن‌های حساس و مهم خودشون نگران بود و از هر سه شرکت، یک شرکت اعلام کرد به خاطر همین نگرانی، از انتقال اپلیکیشن‌های حساس به بستر ابری، منصرف شدن.

بزرگترین شرکت‌های رایانش ابری

وقتی از سرویس‌های IaaS و PaaS صحبت می‌کنیم، فقط چندتا شرکت بزرگ در جهان وجود دارن. شرکت Amazon Web Services (به اختصار: AWS) در این زمینه پیشتازه و بعد از اون مایکروسافت Azure، گوگل، آی‌بی‌ام و علی‌بابا هستن.

با اینکه این شرکت‌ها خیلی سریع دارن رشد می‌کنن اما با توجه به گزارش گروه تحقیقاتی Synergy Research Group، مجموع درآمدهای اونها کمتر از شرکت AWS هستش.

گروه تحقیقاتی Synergy Research Group

براساس تحقیقات گروه Analysts 451 Research، استراتژی بسیاری از شرکت‌ها اینه که از AWS و یک ارائه‌دهنده سرویس ابری دیگه استفاده کنن، سیاستی که به AWS+1 معروف شده! این بازیگران اصلی، حجم زیادی از سرویس‌های ابری رو به مشتریانشون ارائه میدن. موسسه گارتنر گفته دو سوم از هزینه‌های انجام شده برای سرویس‌های پردازش ابری در سال 2021 به 10 ارائه‌دهنده برتر سرویس‌های ابری عمومی اختصاص پیدا می‌کنه.

همچنین خوبه بدونید که اگرچه تمام این شرکت‌ها سرویس‌های ابری میفروشن اما هر کدوم نقاط قوت و اولویت‌های خاص خودشون رو دارن. AWS در زمینه سرویس‌های IaaS و PaaS قوی هستش اما برای حرکت بهتر به سمت پایگاه‌های داده هم نقشه‌هایی داره.

مایکروسافت در نقطه مقابل روی SaaS تاکید داره و به لطف مجموعه آفیس 365 و microsoft CRM، روی بهره‌وری کاربر نهایی متمرکز شده. اما در عین حال داره تلاش می‌کنه با Azure، خیلی سریع در دو سرویس IaaS و PaaS هم رشد کنه.

Google Cloud Platform یا GCP که ابزارهای بهره‌وری آفیس رو ارائه میده جایی بین سرویس مایکروسافت و آمازون قرار داره. سرویس‌های ابری IBM و Oracle هم ترکیبی از SaaS و سرویس‌های زیرساختی رو در دسترس مشتریانشون قرار میدن.

تعداد زیادی شرکت وجود داره که اپلیکیشن‌های خودشون رو از طریق مدل SaaS در فضای ابری ارائه میدن. نرم‌افزار Salesforce احتمالا یکی از شناخته‌شده‌ترین‌ها هستش.

آینده پردازش ابری یا cloud computing

پردازش ابری هنوز در ابتدای مسیره و اگرچه تاریخچه بسیار قدیمی داره اما هنوز برای اینکه به صورت انبوه پذیرفته بشه، به زمان بیشتری نیاز داره. خیلی از شرکت‌ها هنوز هم درگیر این موضوع هستن که چه اپلیکیشن‌هایی رو به بستر ابری انتقال بدن و چه زمانی این کار رو انجام بدن.

اما به هر حال، با توجه به اینکه سازمان‌ها ترجیح میدن اطلاعات اونها در جایی به غیر از یک سرور در زیرزمین یا یک اتاق اضافی نگهداری بشه، میزان استفاده از سرویس‌های ابری روند صعودی داره.

براساس تخمین بعضی از تحلیل‌گرها، تا به این لحظه فقط 10 درصد از سیستم‌ها و اپلیکیشن‌هایی که میتونن به فضای ابری منتقل بشن، انتقال پیدا کردن.

برای برخی از شرکت‌ها تصمیم‌گیری برای جابه‌جایی به بستر ابری از نظر اقتصادی آسونه و برای برخی دیگه نه. به همین دلیل، شرکت‌های ارائه‌دهنده سرویس‌های پردازش ابری در تلاش هستن تا این سرویس‌ها رو به عنوان نماینده‌ای برای جابه‌جایی دیجیتال اطلاعات معرفی کنن و فقط روی قیمت تمرکز نداشته باشن.

جابه‌جایی به بستر ابری می‌تونه به شرکت‌ها کمک کنه تا فرایندهای موجود در کسب‌وکارشون رو بهینه کنن و به تغییرات کسب‌وکار شتاب بیشتری بدن. بعضی از شرکت‌هایی که دارای اپلیکیشن‌های پرمخاطب هستن و نیاز دارن جریان اطلاعاتی را به شکل بهتری مدیریت کنن، جابه‌جایی به بستر ابری رو جذاب می‌دونن. بعضی از شرکت‌های دیگه هم ممکنه در ابتدا علاقه‌مند باشن اما با محاسبه هزینه‌های جابه‌جایی، از این کار منصرف بشن!

سوالات متداول

1. رایانش ابری چیست ؟
   پردازش ابری یا همان cloud computing یعنی ارائه سرویس‌های پردازشی که شامل سرورها، ذخیره‌سازی اطلاعات، پایگاه‌های داده، شبکه، نرم‌افزار، تحلیل و هوش مصنوعی روی بستر اینترنت ( ابر ) می شه.
2. انواع سرویس‌های پردازش ابری چیست ؟
   نرم‌افزار به عنوان یک سرویس (SaaS) – پلتفرم به عنوان یک سرویس (PaaS) – زیرساخت به عنوان یک سرویس (IaaS)