فهرست مطالب این مقاله:
بر هیچکس پوشیده نیست که فناوری جزء حیاتی هر شرکت موفقی محسوب می‌شه. فرقی نمی‌کنه شرکت سیستم‌های نرم‌افزاری تولید کنه یا بسته‌هایی رو به مشتریان تحویل بده، در هر زمینه‌ای فناوری اطلاعات در کسب اطمینان از اینکه فرایندها کارآمد و موثر جلو می‌رن نقش خیلی مهمی رو ایفا می‌کنه. برای سازمان‌های بزرگ، دپارتمان فناوری اطلاعات به خودی خود یک کسب و کار محسوب می‌شه و مسئول ارائه خدمات فناوری پیچیده به بقیه شرکت‌ها هستش.
با این حال، دپارتمان فناوری اطلاعات چیزی فراتر از یک ارائه‌دهنده خدمات به حساب میاد. رهبران فناوری اطلاعات و تیم‌های اونها یک نیروی محرکه در استراتژی کسب و کار هستن. مدیریت کسب و کار فناوری اطلاعات (ITBM) که البته گاهی به عنوان مدیریت سازمانی فناوری اطلاعات (ITEM) هم شناخته می‌شه، یک مفهوم نوظهور در فناوری اطلاعات سازمانی به حساب میاد.
از طریق راه‌حل‌های مدیریت کسب و کار فناوری اطلاعات، دپارتمان‌های فناوری اطلاعات این اختیار رو پیدا می‌کنن تا برنامه‌ریزی، سازماندهی، توسعه، هدایت و ارزیابی فناوری و منابع یک شرکت به منظور برآوردن کردن نیازها و اهداف کسب و کار رو انجام بدن. ITBM همچنین برنامه‌ریزی مالی لازم برای مدیریت این منابع رو پوشش می‌ده.
در این مقاله قصد داریم بیشتر با ITBM آشنا بشیم و ببینیم به کارگیری یک راهکار کارآمد ITBM چه مزایایی رو برای یک سازمان به دنبال داره.
مدیریت کسب و کار فناوری اطلاعات چیست؟
مدیریت کسب و کار فناوری اطلاعات (ITBM) به عمل کنترل و هدایت اطلاعات کسب و کار، سیستم‌های فناوری اطلاعات، عملیات، سرویس‌ها و منابع مبتنی بر فناوری اطلاعات در یک سازمان اشاره داره.
ITBM متدولوژی‌های ناب (Lean) رو اتخاذ می‌کنه و به حوزه‌های زیر کمک می‌کنه:
- مدیریت پورتفولیوی برنامه (APM)
- مدیریت مالی
- مدیریت پروژه
- اجرای چابک تحویل
یک مجموعه راهکار ITBM احتمالا دو فعالیت سطح بالای زیر رو انجام می‌ده:
- مجموعه‌ای از سیستم‌های مدیریت فناوری اطلاعات غنی از ویژگی‌ها رو در این حوزه‌ها ادغام می‌کنه.
- درک سطح بالایی از کسب و کار، اطلاعات و منابع IT که برای انجام عملیات روزانه کسب و کار استفاده می‌شه رو ارائه می‌ده.
دید حاصل از به کارگیری یک راهکار ITBM به سازمان‌ها کمک می‌کنه تا این منابع رو با استفاده از گردش‌های کار از پیش تعریف شده براساس آخرین متدولوژی‌های چارچوب Agile و Lean بهینه‌سازی و کنترل کنن.
اجزای اصلی مدیریت کسب و کار فناوری اطلاعات
به طور کلی، مدیریت کسب و کار فناوری اطلاعات یک رشته حیاتی هستش که به سازمان‌ها کمک می‌کنه تا سرمایه‌گذاری‌های فناوری اطلاعات خودشون رو بهینه و فناوری اطلاعات رو با اهداف کسب و کار هماهنگ کنن و در نهایت اثربخشی کلی عملیات فناوری اطلاعات رو بهبود بدن. ITBM به سازمان‌ها کمک می‌کنه تا منابع فناوری اطلاعات خودشون رو به شکل بهتری مدیریت کنن، نتایج کسب و کار رو بهبود بدن و در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنن.
1. مدیریت مالی
ITBM شامل مدیریت بودجه، هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های فناوری اطلاعات هستش. این یعنی با یک پلتفرم ITBM می‌تونین ردیابی هزینه‌ها، مدیریت قراردادهای فروشنده و پیش‌بینی هزینه‌های آینده فناوری اطلاعات رو انجام بدین.
2. مدیریت پورتفولیو
این قسمت شامل مدیریت پورتفولیوی پروژه‌های فناوری اطلاعات هستش که شناسایی و اولویت‌بندی پروژه ها براساس اهداف و مامولیت‌های کسب و کار رو شامل می‌شه. مدیریت پورتفولیو همچنین نظارت بر پیشرفت پروژه‌ها و کسب اطمینان از همسویی اونها با اهداف کلی کسب و کار رو شامل می‌شه.
3. مدیریت تقاضا
این بخش شامل مدیریت تقاضا برای سرویس‌ها و منابع فناوری اطلاعات در یک سازمان هستش. در این بخش مدیریت درخواست‌های سرویس، تخصیص منابع و اولویت‌بندی کار براساس نیازهای کسب و کار هم انجام می‌شه.
4. مدیریت پروژه
این بخش مدیریت پروژه‌های فناوری اطلاعات از آغاز تا پایان رو شامل می‌شه. این یعنی برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل پروژه‌ها در این بخش انجام می‌شه تا سازمان مطمئن بشه که پروژه‌ها به موقع، در چارچوب بودجه و استانداردهای کیفی مورد نیاز تکمیل می‌شن.
5. حاکمیت
ITBM شامل ایجاد سیاست‌ها، رویه‌ها و کنترل‌هایی هستش تا این اطمینان حاصل بشه که منابع و سرمایه‌گذاری‌های فناوری اطلاعات به طور مسئولانه و موثری مدیریت می‌شن. این شامل ایجاد ساختارهای حاکمیتی، مدیریت ریسک‌ها و اطمینان از انطباق با الزامات نظارتی می‌شه.
6. مدیریت نوآوری
مدیریت نوآوری در ITBM به فرایند پرورش و مدیریت نوآوری در دپارتمان فناوری اطلاعات یک سازمان اشاره داره. این شامل شناسایی ایده‌های جدید، ارزیابی پتانسیل اونها و اجرای اونها به گونه‌ای هستش که به ارزش سازمان اضافه کنه. مدیریت نوآوری در ITBM خیلی مهمه چون می‌تونه به سازمان‌ها کمک کنه تا در رقابت باقی بمونن، کارایی رو بهبود بدن و جریان‌های درآمدی جدیدی رو ایجاد کنن.
7. برنامه‌ریزی سناریو
برنامه‌ریزی سناریو یک ابزار برنامه‌ریزی استراتژیک هستش که معمولا در ITBM برای کمک به سازمان‌ها در پیش‌بینی و آمادگی برای رویدادها یا شرایط احتمالی در آینده استفاده می‌شه. این کار شامل ایجاد و تجزیه و تحلیل سناریوهای فرضی متعدد برای شناسایی خطرات، فرصت‌ها و چالش‌های بالقوه و توسعه برنامه‌ها و استراتژی‌هایی برای رسیدگی به اونها هستش.
8. توسعه چابک
توسعه چابک یا Agile یک متدولوژی توسعه نرم‌افزار هستش که به طور گسترده در ITBM برای بهبود کارایی و اثربخشی فرایندهای توسعه استفاده می‌شه. این نرم‌افزار مدیریت کسب و کار شامل یک رویکرد تکرار شونده برای توسعه هستش که در اون نیازمندی‌ها و راه‌حل‌ها از طریق تلاش مشترک تیم‌های متقابل و کاربران نهایی تکامل پیدا می‌کنه.
9. مدیریت پورتفولیوی برنامه (APM)
APM یک جزء کلیدی از ITBM هستش چون شامل مدیریت مجموعه برنامه‌های نرم‌افزاری سازمان می‌شه. این فرایند شامل ارزیابی ارزش، ریسک و هزینه هر برنامه و تصمیم‌گیری در مورد ادامه سرمایه‌گذاری، حفظ یا کنار گذاشتن هر برنامه هستش.
آشنایی با مزایای استفاده از یک راهکار ITBM
یک راهکار ITBM ابزاری استراتژیک هستش که بهره‌وری و کسب و کار رو بهبود می‌ده. خدمات کسب و کار طوری طراحی شدن که روی فناوری اطلاعات به عنوان یک اصل کلی تمرکز داشته باشن. این خدمات شرکت رو قادر می‌سازه تا کارآمدتر عمل کنه. در ادامه با مزایایی که استفاده از یک راهکار ITBM برای سازمان به همراه داره بیشتر آشنا می‌شیم.
+ امکان دسترسی به تمامی اطلاعات
در حین تصمیم‌گیری‌های کسب و کار و سرمایه‌گذاری، توجه به دیدگاه همه‌ی افراد شرکت اهمیت زیادی داره. تمام منابع اطلاعاتی باید یکپارچه باشن و پردازش داده‌ها باید به صورت بی‌درنگ انجام بشه تا کسب و کار قادر به تحلیل این دیدگاه‌های متنوع باشه.
در نتیجه بهره‌گیری از چنین مخزن اطلاعاتی بزرگی، تمام گردش‌های مالی ممکنه از ابتدا تا انتها به صورت بی‌درنگ قابل مشاهده باشن. این امر به کسب و کارها اجازه می‌ده تا سرمایه‌گذاری‌های خودشون رو به شکل بهتری مدیریت و بهینه کنن.
+ تحلیل ریسک و تاثیر اون
مدیریت ریسک در یک سازمان مدیریت خدمات فناوری اطلاعات ضروری هستش. زمانی که داده‌ها در چندین مخزن، پروژه و فناوری گسترش پیدا می‌کنه، اجرا و کنترل ریسک خیلی دشوار می‌شه.
به عنوان یک فرایند مستمر، مدیریت ریسک طول عمر خاص خودش رو داره. در این رویه، ریسک‌ها شناسایی و اولویت‌بندی می‌شن و تحت نظارت قرار می‌گیرن. یک راهکار ITBM کارآمد منابع موجود در کتابخانه سرویس را که اضافه، استفاده یا حذف شدن ردیابی می‌کنه. برای رفتارهای بالقوه پرریسک مثل Shadow IT (فناوری سایه) یا استفاده نامتعارف از سرویس‌های فناوری اطلاعات می‌شه استانداردهای سخت‌گیرانه حاکمیتی رو ایجاد کرد.
+ مدیریت سازمانی و ساده‌سازی گردش کار
سازمان‌هایی که منابع محدودی دارن می‌تونن با اتوماسیون عملیات، پیکربندی‌ها و فعالیت‌های معمول بهره‌وری خودشون رو افزایش بدن. پیاده‌سازی متدولوژی Agile و DevOps برای فعالیت‌های روزانه و عملیات فناوری اطلاعات باید ساده‌سازی بشه، چون شرکت‌ها از انواع راه‌حل‌های تکنولوژیکی استفاده می‌کنن و خدمات رو بر روی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات هیبریدی از نوع چند ابری (Multicloud) اجرا می‌کنن.
+ همسویی فناوری با کسب و کار
موفق بودن تحول دیجیتال به توانایی سازمان‌های مدیریت خدمات فناوری اطلاعات (ITSM) برای پیوند دادن خریدهای فناوری با اهداف کسب و کار متکی هستش. این تغییرات به روش‌های قابل اعتماد برای شناسایی نیازها، مدیریت عملکرد و ارائه نتایج در چشم‌انداز کسب و کار و اکوسیستم دائما متغیر فناوری اطلاعات نیاز داره.
یک سیستم ITBM به عنوان ابزاری برای پیوند فناوری اطلاعات به ROI، می‌تونه بینش‌های معیاری رو براساس داده‌های جامع و بی‌درنگ ارائه بده. موفقیت یک سازمان به توانایی اون در شناسایی و حذف فرایندها و هزینه‌های غیرضروری بستگی داره.
چارچوب‌های ITSM مبتنی بر داده با یک راه‌حل ITBM که قابلیت‌های مدیریت چرخه عمر پروژه و پورتفولیو رو فراهم می‌کنه، به شکل آسان‌تری پیاده‌سازی می‌شن. اندازه‌گیری‌های تثبیت شده و بینش‌های مبتنی بر داده به تصمیم‌گیرندگان کمک می‌کنه تا فرایندهای فکری خودشون رو با اهداف اصلی شرکت هماهنگ کنن.
+ استفاده از منابع و سازگاری
اکثر شرکت‌ها معمولا در ایجاد تعادل بین نیاز به منابع فناوری اطلاعات در برابر هزینه انجام این کار یا سرعت گسترش اونها با مشکل مواجه هستن. این یکی از مهم‌ترین دلایل عدم چابکی هستش و همچنین می‌تونه به معنی ناتوانی در تغییر سریع فرهنگ، استراتژی شرکت و فناوری یا تکنیک‌های مورد استفاده برای انجام عملیات کسب و کار باشه.
برای رفع این مشکل می‌شه از روش‌های مختلفی استفاده کرد. به این منظور لازمه تا روی خرید، تحویل و استفاده از منابع یک دید و کنترل سرتاسری وجود داشته باشه. این امر امکان مشاهده و کنترل 360 درجه‌ای روی خرید، تحویل و استفاده از منابع رو برای سازمان فراهم می‌کنه.
فناوری‌های ITBM نقش مهمی رو در این زمینه ایفا می‌کنن. ITBM یک رابط یکنواخت و کلی نگر رو برای رسیدگی به کلیه عملیات اطلاعات و دارایی‌ها در حوزه‌های مدیریت پورتفولیوی مالی و کاربردی فراهم می‌کنه.
سخن پایانی
کسب آگاهی از یک موضوع اولین قدم برای حل اون به حساب میاد. گاهی اوقات حل مشکل خاصی که باید به اون رسیدگی بشه، نیاز به اعمال تغییرات گسترده‌ای در فرایندها و عملیات یک کسب و کار داره. ایجاد تغییرات عملیاتی بزرگ در یک شرکت کوچک می‌تونه کاملا دلهره‌آور باشه.
استفاده از راه‌حل‌های نوین مثل ITBM به شرکت‌ها اجازه می‌ده تا متناسب با ظرفیت و اندازه عملیاتی خودشون پیشرفت کن. با استفاده از این راهکار می‌شه تغییرات رو تسهیل کرد و با به کارگیری بهروش‌های صنعت، از داده‌های موجود در کسب و کار حداکثر بهره رو برد.
