ماتریس SWOT چیست و چرا باید از آن استفاده کنیم؟

ماتریس یا تحلیل SWOT یا سوات در واقع یک چارچوبه که برای تعیین و تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای یک سازمان به کار میره. SWOT برگرفته از سرواژه همین چهار کلمه هستش.

هدف اصلی تحلیل سوات افزایش آگاهی نسبت به عواملیه که در تصمیم گیری تجاری یا پیاده سازی یک استراتژی کسب و کار نقش دارن. برای این کار، ماتریس SWOT محیط داخلی، خارجی و عواملی که روی متناسب بودن یک تصمیم تاثیر میذارن رو تحلیل می کنه.

کسب و کارها معمولا از تحلیل سوات استفاده می کنن، اما ماتریس SWOT توسط سازمان های غیرانتفاعی و در حد کمتری افراد برای ارزیابی های شخصی هم مورد استفاده قرار می گیره. سوات همچنین برای ارزیابی ابتکارات، محصولات یا پروژه ها استفاده میشه.

به عنوان مثال، مدیران فناوری اطلاعات میتونن برای ایجاد قالب برنامه ریزی استراتژیک کسب و کار یا اجرای یک تحلیل رقابتی از سوات استفاده کنن. مبتکر چارچوب سوات آلبرت هامفری شناخته میشه که در دهه های 1960 و 1970 در موسسه تحقیقات استنفورد این چارچوب رو آزمایش کرد.

تجزیه و تحلیل SWOT در ابتدا برای تجارت و بر اساس داده های لیست Fortune 500 توسعه داده شد. این چارچوب توسط انواع سازمان ها به عنوان ابزاری برای کمک به طوفان فکری و تصمیم گیری های تجاری بهتر مورد استفاده قرار گرفت.

ماتریس سوات شامل چه بخش هایی می باشد؟

همونطوری که از اسم SWOT مشخصه، این ماتریس دارای چهار بخش هستش:

• خصوصیات و منابع داخلی که از خروجی موفقیت آمیز پشتیبانی می کنن؛ این خروجی میتونه خط تولید متنوع، مشتریان وفادار و خدمات مشتری قوی باشه.
• عوامل و منابع داخلی که دستیابی به موفقیت رو دشوارتر می کنن؛ برند ضعیف، بدهی بیش از حد یا کارکنان نامناسب و آموزش ناکافی از جمله این عوامل هستن.
• عوامل خارجی که سازمان میتونه روی اونها سرمایه گذاری یا از اونها استفاده کنه، مثل تعرفه های صادراتی مطلوب، مشوق های مالیاتی یا فناوری های جدیدی که توانمندی های تازه ای رو فراهم می کنن.
• عوامل خارجی که میتونه موفقیت واحد تجاری رو به خطر بندازن، مثل افزایش رقابت، تضعیف تقاضا یا زنجیره تامین نامطمئن.

ماتریس SWOT اغلب برای سازماندهی موارد شناسایی شده در هر یک از این چهار عنصر استفاده میشه. ماتریس سوات معمولا مربعی هستش که به چهار ربع تقسیم میشه که هر ربع نشون دهنده یکی از عناصر خاص هستش. تصمیم گیرندگان نقاط قوت خاص رو در ربع اول، نقاط ضعف رو در ربع بعدی، سپس فرصت ها و در نهایت تهدیدها رو شناسایی و فهرست می کنن.

سازمان ها یا افرادی که تجزیه و تحلیل SWOT رو انجام میدن میتونن از الگوهای مختلف تجزیه و تحلیل سوات استفاده کنن. این الگوها عموما نسخه های مختلفی از ماتریس چهار ربعی استاندارد SWOT هستن.

 

چرا باید از جدول ماتریس SWOT استفاده کنیم؟

تجزیه و تحلیل سوات به عنوان بخشی از فرآیند برنامه ریزی کلی شرکت انجام میشه و در اون اهداف مالی و عملیاتی برای سال آینده تعیین میشن. علاوه بر این، استراتژی های کسب و کار هم بر اساس همین اهداف ساخته میشن.

 

 

– استفاده بهینه از منابع

هر شرکتی، حتی بزرگترین شرکت هایی که روی بازار هدفشون تسلط دارن، دارای نیروی کار، ظرفیت تولید و سرمایه محدود و مشخصی برخوردار هستن. ارزیابی نقاط قوت شرکت به اونها کمک می کنه تا نحوه تخصیص این منابع رو به گونه ای تعیین کنن که منجر به بالاترین پتانسیل ممکن برای رشد درآمد و سودآوری بشه.

تیم مدیریت میتونه بررسی کنه که شرکت در چه بخش هایی میتونه موثرترین رقابت رو داشته باشه. در چنین شرایطی شرکت ها میتونن متوجه بشن از چه نقاط قوت یا مزایای رقابتی خودشون در گذشته غافل بودن.

 

– بهبود عملیات تجاری

وقتی که تیم مدیریت به نقاط ضعف نگاه می کنه، هدف این نیست که مقصر کاستی های عملکرد در گذشته مشخص بشه. هدف اینه که حیاتی ترین زمینه هایی که برای رقابت موثرتر کسب و کار باید بهبود پیدا کنن مشخص بشه.

ارزیابی واقع بینانه نقاط ضعف همچنین از اشتباهات استراتژیک مثل ورود به بازار با محصولاتی پایین تر از رقبای معتبر جلوگیری می کنه. بهبود مستمر در تمام زمینه های عملیات یک شرکت برای پیشی گرفتن از رقبا جنبه مهمی به حساب میاد. نقاط ضعف فعلی رو میشه و باید به نقاط قوت آینده تبدیل کرد.

 

– کشف فرصت های جدید

رشد در کسب و کار مستلزم جستجوی فرصت های جدید از جمله گروه های مشتریان بالقوه جدید، توزیع محصولات گسترده تر، توسعه دسته های جدید محصولات و خدمات و گسترش جغرافیایی هستش.

در یک تجزیه و تحلیل SWOT، تیم مدیریت فرصت های نوظهور رو برای استفاده فوری از اونها شناسایی می کنن. همچنین اونها فرصت های بلندمدت رو پیش بینی می کنن تا بتونن برنامه ریزی های قبلی رو برای آماده شدن برای ورود به بازار در زمان مناسب انجام بدن.

 

– مقابله با ریسک ها

تهدید در تجزیه و تحلیل سوات اصطلاح دیگری برای ریسک هستش. تهدید، رخدادی خارج از کنترل شرکته که میتونه روی عملکرد تاثیر منفی داشته باشه. شرکت ها با تهدیدهای زیادی فراتر از تهدیدات ناشی از رقبای مستقیم روبرو هستن. تغییرات در محیط نظارتی میتونه تاثیر نامطلوبی روی عملکرد داشته باشه.

سلیقه مصرف کننده ها میتونه به طور ناگهانی تغییر کنه. مثلا رکود باعث میشه تا مصرف کننده از خرید کالاها و خدمات لوکس خودداری کنه. وقتی که سازمان ها زمان لازم برای توسعه برنامه های اضطراری برای مقابله سریع با تهدیدات ایجاد شده رو صرف می کنن، ریسک هایی که تهدیدات برای سازمان ایجاد می کنن کمتر میشن.

تجزیه و تحلیل ماتریس SWOT به شرکت کمک می کنه تا برای هر چیزی که در محیط خارجی با اون مواجه میشه، آمادگی بهتری داشته باشه.

 

– موقعیت یابی رقابتی و استراتژی

بسیاری از شرکت ها نوعی تحلیل سوات رو بر روی رقبای اصلی خودشون انجام میدن. با ترکیب این اطلاعات با نتایج تحلیل SWOT داخلی شرکت، تیم مدیریت میتونه تصویر بهتری از نحوه قرارگیری شرکت در مقابل رقبا داشته باشه.

این شرکت میخواد با نقاط قوت خودش به نقاط ضعف رقبا حمله کنه. در واقع این حرکت خیلی شبیه برنامه ریزی بازی (گیم پلی) فوتبال هستش که در اون سعی میشه محل آسیب پذیری تیم مقابل تعیین بشه.

در نقطه مقابل، اگر رقیب مزیت فوق العاده ای داشته باشه، شرکت نمیخواد با نقاط قوت یک رقیب روبرو بشه. تجزیه و تحلیل سوات به یک شرکت نشون میده که حتی قدرتمندترین رقبای اون هم نقاط ضعفی دارن که میشه از اونها به نفع خودش استفاده کنه.

معرفی نقاط ضعف و قدرت تحلیل SWOT

از جمله مزایای استفاده از روش تحلیلی ماتریس سوات میشه به موارد زیر اشاره کرد:

• تجزیه و تحلیل در واقع یک نمایش بصری از عوامل تاثیرگذار روی موفقیت یا عدم موفقیت کسب و کار، پروژه، ابتکار یا فرد رو فراهم می کنه. اینطوری میشه خیلی سریع تشخیص داد که آیا کسب و کار در مسیر رسیدن به یک هدف قرار داره یا نه.
• تجزیه و تحلیل سوات با درگیر کردن اعضای با تجربه از تیم های مرتبط به هم، میتونه دیدگاه ها و رویکردهای مختلف رو تشویق کنه.
• تنوع بالا میتونه به یک تحلیل سوات اجازه بده تا هر عنصر رو برجسته کنه و ایده های خلاقانه و مشکلات نادیده گرفته شده رو که در غیر اینطور ممکنه مورد توجه قرار نگیرن رو آشکار کنه.

اگرچه برای درک بسیاری از پویایی هایی که روی موفقیت تاثیر میذارن، داشتن تصویری کلی و فوری از ماتریس SWOT مهمه، اما تجزیه و تحیلی سوات محدودیت هایی هم داره. در ادامه به چند مورد از این محدودیت ها اشاره می کنیم.

• تجزیه و تحلیل ممکنه همه عوامل مرتبط رو شامل نشه، چرا که بعضی از نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها میتونه به راحتی نادیده گرفته یا اشتباهی درک بشن.
• ورودی برای هر عنصر اغلب میتونه تجربی یا ذهنی باشه و چشم انداز ناهمواری رو ارائه بده.
• از اونجایی که عوامل فقط در یک مقطع خاص ثبت میشن و نحوه تغییر این عوامل در طول زمان نشون داده نمیشه، بینش پیشنهادات SWOT ماندگاری محدودی دارن.

 

برای دونستن تکنیک های جدید مدیریت زمان پیشنهاد میکنیم به صفحه “مدیریت زمان چیست؟ مزایا + تکنیک های مدیریت زمان” مراجعه کنید.

مراحل تجزیه ‌و تحلیل ماتریس SWOT

همونطوری که گفته شد تحلیل سوات ابزاری برای ثبت نقاط قوت داخلی، نقاط ضعف در کسب و کار شما و همچنین فرصت های خارجی و تهدیدهای بالقوه هستش. شما میتونین از این اطلاعات در برنامه ریزی کسب و کار خودتون برای کمک به دستیابی به اهداف تعیین شده استفاده کنین.

برای بررسی داخلی یا خارجی بودن یک عامل، از خودتون بپرسین که آیا حتی اگر کسب و کارتون وجود نداشت، اون عامل همچنان میتونست وجود داشته باشه یا نه. اگر جواب مثبته پس اون یک عامل خارجی مثل فناوری جدیده که باید بهش توجه کنین.

برای انجام یک تحلیل SWOT میتونین از 8 مرحله ای که در ادامه به اونها اشاره شده استفاده کنین:

 

 

1) تصمیم گیری در مورد هدف تجزیه و تحلیل سوات

برای اینکه بیشترین بهره رو از تحلیل سوات خودتون ببرین، باید از همون اول یک سوال یا هدف رو در ذهنتون داشته باشین. مثلا میتونین از تجزیه و تحلیل SWOT برای کمک به تصمیم گیری در مورد معرفی محصول یا خدمات جدید یا تغییر فرآیندهای خودتون استفاده کنین.

 

2) تحقیق در مورد کسب و کار، صنعت و بازار خودتون

قبل از اینکه تجزیه و تحلیل سوات رو شروع کنین، باید برای درک کسب و کار، صنعت و بازار خودتون کمی تحقیق کنین. با صحبت با کارکنان، شرکای تجاری و مشتریان خودتون، طیف وسیعی از دیدگاه ها رو به دست میارین. همچنین تحقیقات بازار و کسب اطلاع از رقبا میتونه مفید باشه.

 

3) فهرست کردن نقاط قوت کسب و کار

اولین قدم اینه که نقاط قوت کسب و کارتون رو شناسایی و فهرست کنین. مثال میتونه شامل نقاط قوت مربوط به کارمندان، منابع مالی، موقعیت مکانی کسب و کار شما، مزایای هزینه و رقابت پذیری باشه.

 

4) فهرست کردن نقاط ضعف کسب و کار

مواردی رو که در کسب و کارتون به عنوان نقاط ضعف در نظر می گیرین فهرست کنین. این نقاط ضعف میتونه شامل فقدان محصولات یا مشتریان جدید، غیبت کارکنان، فقدان مالکیت معنوی، کاهش سهم بازار و فاصله تا بازار باشه.

مطمئن بشین که نقاط ضعف مطرح شده در تحلیل سوات خودتون رو برطرف کردین. لیست نقاط ضعف میتونه نشون بده چطور کسب و کار شما در طول زمان رشد کرده. وقتی تجزیه و تحلیل SWOT رو بعد از یک سال مرور می کنین ممکنه متوجه بشین که نقاط ضعفتون دیگه برطرف شده. با اینکه در این شرایط ممکنه نقاط ضعف جدیدی پیدا کنین اما از بین رفتن نقاط ضعف قدیمی یک نشونه از پیشرفته.

 

5) فهرست کردن فرصت های بالقوه برای کسب و کار

در مورد فرصت های خارجی ممکن برای کسب و کارتون خوب فکر کنین. این فرصت ها با نقاط قوت داخلی شما یکسان و یا لزوما قطعی نیستن. یک فرصت برای یک جنبه از کسب و کار شما میتونه تهدیدی برای جنبه دیگه باشه. مثلا ممکنه معرفی یک محصول جدید رو برای همگام شدن با ترند مصرف کننده ها در نظر بگیرین، اما رقبای شما ممکنه قبلا یک محصول مشابه رو ارائه کرده باشن.

همچنین این رو در نظر داشته باشین که در تجزیه و تحلیل سوات یک مورد نباید همزمان به عنوان یک فرصت و تهدید مطرح بشه. فرصت ها میتونن شامل فناوری جدید، برنامه های آموزشی، مشارکت، بازار متنوع و تغییر دولت باشن.

 

6) فهرست کردن تهدیدهای احتمالی برای کسب و کار

عوامل خارجی رو که میتونن تهدیدی برای کسب و کارتون باشن یا مشکل ایجاد کنن رو فهرست کنین. نمونه هایی از تهدیدها میتونه شامل افزایش بیکاری، افزایش رقابت، افزایش نرخ بهره و عدم اطمینان در بازارهای جهانی باشه.

 

7) تعیین اولویت ها از SWOT

پس از انجام مراحل بالا، 4 لیست جداگانه در اختیار دارین. در حالت ایده آل، این فهرست ها میتونن در کنار هم نمایش داده بشن تا بتونین تصویری کلی از نحوه عملکرد کسب و کارتون و مسائلی که باید به اونها بپردازین رو در اختیار داشته باشین. بعدش میتونین مهمترین مسائل رو شناسایی و اولویت ها رو مشخص کنین.

 

8) ایجاد یک استراتژی برای رسیدگی به مسائل در ماتریس SWOT

چهار لیست اولویت بندی شده خودتون رو با طرح این سوال ها مرور کنین:

• چطور میتونیم از نقاط قوت خودمون برای استفاده از فرصت های شناسایی شده استفاده کنیم؟
• چطور میتونیم از این نقاط قوت برای غلبه بر تهدیدهای شناسایی شده استفاده کنیم؟
• برای غلبه بر نقاط ضعف شناسایی شده برای استفاده از فرصت ها چه باید کرد؟
• چطور نقاط ضعف خودمون رو برای غلبه بر تهدیدهای شناسایی شده به حداقل برسونیم؟

وقتی که به این سوالات پاسخ دادین و لیست هاتون رو نهایی کردین، حالا میتونین با کمک تجزیه و تحلیل SWOT استراتژهایی خوبی رو برای دستیابی به اهداف تجاری خودتون توسعه بدین.

 

نحوه استفاده از ماتریس SWOT

وقتی که از ماتریس SWOT تکمیل شد، فرد تصمیم گیرنده می تونه یک استراتژی رو طراحی کنه. اما همیشه یک نفر تصمیم گیرنده قطعی نیست و نکته کلیدی در اینجا پیدا کردن روابط بین عوامل و نقاط قوت و فرصت هاییه که بتونن با ضعف ها و تهدیدها مقابله کنن.

همچنین خیلی مهمه که یادتون باشه تمام عوامل در یک سناریو وزن یکسانی ندارن. عوامل فقط به صورت یک به یک با همدیگه در تعامل نیستن. تصمیم گیرندگان باید به نحوه تعامل و تاثیر عوامل روی همدیگه فکر کنن.

فرض کنین تصمیم گیرنده متوجه می شه که نقاط قوت و فرصت کافی برای رسیدگی به عوامل مضر وجود نداره. در این صورت باید با احتیاط عمل بشه. اما اگه شرایط برعکس باشه، یعنی نقاط قوت و فرصت کافی در دسترس باشه، تصمیم گیرنده می تونه با اطمینان به سمت جلو حرکت کنه.

در ادامه به چند نکته اشاره می کنیم که با توجه به اونها می تونین در پیاده سازی ماتریس SWOT در کسب و کارتون نتایج بهتری بگیرین.

• در ابتدا حوزه ای که قراره اون رو تحلیل کنین به صورت کاملا شفاف مشخص کنین
• تحقیقات عمیق و دقیقی رو در خصوص موضوع مورد نظر انجام بدین
• تمام نقاط قوت و ضعف رو شناسایی کنین
• تمام فرصت ها و تهدیدهای فعلی و بالقوه رو مشخص کنین
• تمام نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهایی که در مراحل قبل شناسایی کردین در ماتریس سوات وارد کنین
• ماتریس SWOT به دست اومده رو تحلیل کنین و متناسب با شرایطی که دارین، یکی از چهار استراتژی SO، ST، WO و WT رو پیاده سازی کنین

انواع استراتژی در تحلیل SWOT

در تحلیل SWOT به طور کلی از چهار استراتژی بالقوه استفاه می شه که در ادامه اونها رو بررسی می کنیم:

 

 

1. استراتژی نقاط قوت و فرصت ها (SO)

این استراتژی با عنوان Maxi-Maxi شناخته می شه و هدف اون استفاده از نقاط قوت داخلی برای استفاده بهینه از فرصت های بیرونی در دسترس شرکت هستش. به عبارت دیگه، شرکت باید از نقاط قوت خودش با استفاده از منابعی که در اختیار داره برای سرمایه گذاری در فرصت های بالقوه استفاده کنه.

به عنوان مثال، اگه یک شرکت به طور منطقی یک نام تجاری رو در بازار ایجاد کرده باشه و قلب مصرف کنندگان رو به دست آورده باشه، یک فرصت طلایی برای کشف مکان های جدید بازار یا معرفی خط جدیدی از محصولات و خدمات برای اون بازار هدف رو در اختیار داره. استفاده از این فرصت می تونه بهترین گزینه برای ارتقای یک شرکت باشه.

 

2. استراتژی نقاط قوت و تهدید (ST)

این استراتژی با عنوان Maxi-Mini شناخته می شه و هدف اون به حداکثر رسوندن نقاط قوت یک شرکت و در عین حال به حداقل رسوندن تهدیدها با حمایت از این نقاط قوت هستش. بنابراین، یک شرکت باید از نقاط قوت داخلی خودش برای جلوگیری از تهدیدهای بزرگ خارجی استفاده کنه.

این استراتژی نشون میده که مدیریت سازمان برای مقابله با هر کدوم از تهدیدات احتمالی که می تونه به عنوان مانع بر سر راه کسب و کار قرار بگیره، می تونه از تمام نقاط قوت داخلی استفاده کنه.

به عنوان مثال، در بازار همیشه بین همتایان یا بین بازیکنان جدید و قدیمی رقابت شدیدی وجود داره. در چنین سناریویی، برای غلبه بر رقبا، شرکتی که در رقابت عقب افتاده باید از نقاط قوت داخلی مثل کیفیت، تکنیک های تولید، میراث و خدمات مشتری استفاده کنه تا جایگاه خودش رو تقویت کنه.

 

3. استراتژی نقاط ضعف و فرصت ها (WO)

این استراتژی با عنوان Mini-Maxi شناخته می شه و تلاش می کنه تا نقاط ضعف رو به حداقل برسونه و فرصت ها رو به حداکثر افزایش بده. هدف اینه که با استفاده از فرصت های بیرونی نقاط ضعف داخلی رو اصلاح کنیم.

مدیریت شرکت جایگزین های مختلفی رو برای بررسی نقاط ضعف و کنترل فرصت هایی که در دوره به وجود میاد شناسایی می کنه. کاهش یا اصلاح نقاط ضعف و استفاده از فرصت ها همیشه یک تصمیم عاقلانه هستش.

به عنوان مثال، اگه شرکتی در هیچ کدوم از حوزه های تجاری که برای رشد لازمه تخصص نداشته باشه و فرصتی برای اتحاد با شرکت دیگه ای که تخصص لازم رو داره به دست بیاره، این موقعیت تقریبا برای هر دو شرکت یک فرصت مناسب ارزیابی می شه.

 

4. استراتژی ضعف و تهدیدها (WT)

این استراتژی با عنوان Mini-Mini با هدف به حداقل رسوندن نقاط ضعف و تهدیدات پیاده سازی می شه. این استراتژی قطعا دفاعی ترین حالت در ماتریس SWOT هستش و بیشتر زمانی استفاده می شه که یک شرکت در وضعیت اسفناکی قرار می گیره.

در چنین سناریویی، شرکت در یک محیط تهاجمی عمل می کنه و فرصت های توسعه کمی داره یا اصلا فرصتی وجود نداره. استراتژی Mini-Mini در واقع سبکی بدبینانه از انحلال یک شرکت محسوب می شه.

به عنوان مثال، یک شرکت درخشش و شکوه خودش و متعاقبا ایمان ذینفعان خودش رو از دست داده. بنابراین، خطر از دست دادن منابع مالی و سرمایه گذاری توسط سرمایه گذاران وجود داره. در این شرایط، ممکنه خط تولید محصولات با فروش کم تعطیل بشه، کارمندان ضعیف تعدیل بشن و یک تکنیک خصمانه فروش ایجاد بشه.

اگه شانس با این شرکت یار باشه، می تونه به دنبال ادغام با یک شرکت مناسب دیگه باشه تا از تخصص و منابع اون برای حفظ منابع مالی ذینفعان استفاده کنه.

چطور یک تحلیل سوات خوب و دقیق داشته باشید؟

نوشتن یک تحلیل سوات خوب و دقیق برای کسب و کارهای کوچکی که به دنبال توسعه سریع و حفظ مزیت نسبت به رقبای در حال ظهور هستن، حیاتی به حساب میاد. انجام یک تجزیه و تحیلی SWOT شامل تحلیل تمام جنبه های یک شرکت و توسعه استراتژی های بالقوه و متناسب با شرایط میشه. در این بخش میتونین نکاتی رو در خصوص آماده سازی یک تحلیل سوات خوب و دقیق مشاهده کنین.

 

– نقاط قوت

اولین گام شما شناسایی و فهرست کردن نقاط قوت کسب و کار هستش. این مرحله شامل نقاط قوت داخلی مثل مزیت های فروش منحصر به فرد، تیم ها، فرآیندها، تخصص های فنی، ابزارها و سایر عوامل مرتبطی که در موفقیت کسب و کار نقش دارن میشه. بعدش باید نقاط قوت خارجی مثل روابط با تامین کننده، مزیت در بازار نسبت به سایر رقبا، بازاریابی و حضور آنلاین، سرویس های اضافی/ارزش های افزوده ارائه شده و غیره رو شناسایی کنین.

 

– نقاط ضعف

این بخش در واقع دشوارترین بخش از چهار ربع ماتریس سوات به حساب میاد، چرا که روبرو شدن با نقاط قوت و ضعف یک کسب و کار به صورت موضوعی کار سختیه. اما اولویت اصلی شما در این مرحله اینه که نقاط ضعف داخلی و خارجی شرکتتون رو شناسایی کنین. به این مرحله به عنوان ساختاری نگاه کنین که در نهایت به شما کمک می کنه نقاط ضعف رو به نقاط قوت و مزیت تبدیل کنه. این مرحله میتونه شامل عوامل محیطی خارجی مثل قیمت گذاری، رقابت، کاهش تقاضا و غیره هم باشه. همچنین نقاط ضعف داخلی که روی کسب و کار تاثیر منفی دارن مثل کمبود بودجه، تیم های کوچک و غیره هم باید لحاظ بشن.

 

– فرصت ها

حالا که کاملا با نقاط قوت و ضعف کسب و کارتون آشنا شدین، وقت اون رسیده تا فرصت های بالقوه رو شناسایی کنین. باید ببینین بر اساس نقاط قوت و ضعفی که مشخص شده، شرکت شما چه مزایایی داره. آیا بازارهایی وجود دارن که شما عملکرد خوبی دارین و امکان توسعه بیشتر هم وجود داشته باشه؟ آیا استراتژی مارکتینگتون قوی هست که بتونه افزایش تقاضا رو پشتیبانی کنه؟ به عوامل خارجی که شناسایی کردین توجه کنین و ببینین در چه بخش هایی کسب و کارتون میتونه فرصت رشد داشته باشه.

 

– تهدیدها

بخش تهدیدها در تحلیل سوات میتونه باعث وحشت خیلی از افراد بشه. اساسا، هدف در این بخش اینه که تهدیدهای بالقوه ای که میتونن روی کسب و کارتون تاثیر منفی داشته باشن رو شناسایی کنین. این بخش میتونه شامل مشکلات داخلی و تهدیدهای خارجی بشه. مثلا بازارهایی که از پتانسیل اونها استفاده نمی کنین، نقد و بررسی های منفی، رقبای قدرتمند یا مشکلات تامین کننده ها از جمله مواردی هستن که در این بخش قرار می گیرن.

نکات مهم در خصوص تجزیه و تحلیل SWOT

یک تجزیه و تحلیل قوی سوات به میزان عمیق بودن بررسی کسب و کارتون و جمع آوری تمام اطلاعات به شیوه ای سازمان یافته بستگی داره. هر چقدر بیشتر بتونین نسبت به مواردی که کسب و کارتون رو منحصر به فرد می کنن و مواردی که نیاز به بهبود دارن شناخت پیدا کنین، تحلیل ماتریس SWOT شما عملی تر میشه.

در ادامه به چند نکته اشاره می کنیم که با رعایت اونها میتونین از حداکثر پتانسیل تحلیل سوات بهره ببرین:

 

 

1. نترسید!

یک تحلیل سوات خوب در مورد رویارویی با بخش های مختلف کسب و کار هستش؛ خوب یا بد. البته کنار گذاشتن همه چیز و رویارویی عینی با جنبه های کسب و کار میتونه دشوار باشه. با این حال مهمه که بر این احساستون غلبه کنین و در مورد کسب و کارتون واقع بین باشین. این نگرش در نهایت به بهبود کسب و کارتون کمک می کنه.

 

2. درخواست بازخورد

برای اطمینان از اینکه تجزیه و تحلیل ماتریس سوات شما واقعا همه چیز رو پوشش میده، بازخورد و پیشنهادها رو درخواست کنین. درگیر کردن ترکیبی از اعضای تیم، از جمله تعداد بیشتری از ذینفعان ارشد و اعضای جوان، میتونه به شما کمک کنه تا مشکلاتی رو که ممکنه از اونها اطلاع نداشتین رو شناسایی کنین.

 

3. سیستماتیک باشین

گاهی اوقات، ساده ترین راه برای تکمیل تحلیل SWOT داشتن یک سیستم هستش. این یعنی بهتره اول مسائل داخلی در هر ربع رو بررسی کنین و بعدش عوامل خارجی رو بررسی کنین. یا میتونین انتخاب کنین که دو ربع رو همزمان بررسی کنین؛ مثلا بررسی نقاط قوت و فرصت ها به صورت همزمان میتونه کار رو آسون تر کنه.

 

4. ایجاد جدول زمانی

برای اینکه تجزیه و تحلیل سوات شما قابل اجرا باشه، باید در کنار اهداف خودتون یک جدول زمان هم ایجاد کنین. برای فرصت هایی که شناسایی می کنین، یک بازه زمانی معقول و منطقی هم برای تحقق اونها در نظر بگیرین. برای تهدیدها، به این فکر کنین که تهدیدها چقدر نزدیک یا دور هستن تا اینطوری بتونین اقدامات لازم رو به صورت واقع بینانه تری اولویت بندی کنین.

 

مثال هایی از ماتریس SWOT

نتیجه نهایی تحلیل سوات باید یک نمودار یا فهرستی از ویژگی های یک موضوع باشه. در ادامه میتونین نمونه هایی از تجزیه و تحلیل SWOT رو ببینین:

 

کارمند خرده فروشی

نقاط قوت: مهارت های ارتباطی خوب، حضور به موقع در شیفت ها، برخورد خوب با مشتریان، سازگاری با تمام بخش ها، قدرت بدنی، در دسترس بودن.

نقاط ضعف: وقفه های طولانی برای سیگار کشیدن، مهارت فنی پایینی، صرف وقت زیادی برای صحبت کردن با همکاران.

فرصت ها: کارگر ویترین فروشگاه، خوشامدگویی به مشتریان و کمک به اونها برای پیدا کردن محصولات، کمک به راضی نگهداشتن مشتریان، کمک به مشتریان بعد از خرید و ایجاد اطمینان برای خرید، انبار کردن قفسه ها.

تهدیدها: گاهی اوقات از دست دادن زمان در زمان شلوغی به دلیل وقفه ها (مثلا سیگار کشیدن)، گاهی اوقات صرف زمان زیاد برای هر مشتری بعد از فروش، صرف زمان زیادی برای گفتگوهای شخصی با همکاران دیگه.

 

کسب و کار کوچک

نقاط قوت: موقعیت مکانی نانوایی در حومه شهر و نزدیک یک ایستگاه قطار هستش که در ساعت شلوغی پاخور خوبی داره. محصول کیک های فانتزی و سفارشی هستش که مشتریان بارها و بارها برای خرید مجدد برمیگردن. استفاده کارآمد و موفقیت آمیز از کانال های شبکه اجتماعی برای ایجاد آگاهی نسبت به کسب و کار.

نقاط ضعف: با اینکه نانوایی در بعضی از بازه های زمانی و آخر هفته ها خیلی شلوغ میشه، اما در طول روز بازه های قابل توجهی مغازه خلوته. روی سرویس های آنلاین و خرید غیرحضوری سرمایه گذاری نشده چرا که شناخت خوبی از مفید بودن این سرمایه گذاری در بلندمدت وجود نداره.

بعضی از تجهیزات آشپزخانه دست دوم هستن و در معرض خراب شدن، نیاز به تعمیرهای اساسی وجود داره که تاخیرهای رو در تحویل سفارشات به همراه میاره.

فرصت ها: محرک اقتصادی 2 تریلیون یورویی اتحادیه اروپا میتونه به توسعه آشپزخانه کمک کنه و امکان خرید تجهیزات جدید و سرمایه گذاری روی فرصت های جدید رو فراهم کنه. احتمالا چند شغل جدید هم تولید میشه.

قراره جشنواره های غذایی جدیدی در یکی از شهرهای نزدیک نانوایی برگزار بشه. حضور در این رویدادها میتونه برند ریچ رو افزایش بده.

تهدیدها: هزینه مواد اولیه ای که برای پخت کیک ها و نان ها استفاده میشه احتمالا افزایش پیدا می کنه. پیدا کردن بعضی از مواد اولیه اصلی به صورت فوری سخت تر میشه. نانوایی های محلی دیگه ای هم کیک های سفارشی رو ارائه میدن که خیلی از این مشکلات رو ندارن.

این آشپزخانه برای مقابله با نقاط ضعفش باید از نقاط قوتش بهره ببره و همچنین از فرصت ها استفاده کنه و برای تهدیدهای آینده آماده باشه.

کشیدن ماتریس سوات در سازمان برعهده کیست؟

موقع انجام یک تجزیه و تحلیل SWOT در سطح شرکتی، به یک تیم متنوع از حوزه های مختلف کسب و کار نیاز دارین تا یک دید کلی و جامع از کسب و کار به دست بیارین. برای مثال، شما به نماینده ای از منابع انسانی، عملیات، بازاریابی و غیره نیاز دارین.

حضور هر دپارتمان در ماتریس SWOT نهایی باید احساس بشه تا اینطوری بتونین تصویر واضحی از کسب و کار داشته باشین. علاوه بر این، مالکین، مدیران و کارمندان برتر در سازمان نیز نقش مهمی در تهیه ماتریس SWOT دارن. سازمان های پیشتاز، برای تضمین کارایی تجزیه و تحلیل سوات، حتی از بازخوردهای مشتریان خودشون هم استفاده می کنن.

 

سوالات متداول

• 
  

  ماتریس سوات چیست؟

  ماتریس یا تحلیل SWOT یا سوات در واقع یک چارچوبه که برای تعیین و تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای یک سازمان به کار میره. SWOT برگرفته از سرواژه همین چهار کلمه هستش.

• 
  

  چرا باید از جدول ماتریس SWOT استفاده کنیم؟

  تجزیه و تحلیل سوات به عنوان بخشی از فرآیند برنامه ریزی کلی شرکت انجام میشه و در اون اهداف مالی و عملیاتی برای سال آینده تعیین میشن. علاوه بر این، استراتژی های کسب و کار هم بر اساس همین اهداف ساخته میشن.

• 
  

  چطور یک تحلیل سوات خوب و دقیق داشته باشید؟

  انجام یک تجزیه و تحیلی SWOT شامل تحلیل تمام جنبه های یک شرکت و توسعه استراتژی های بالقوه و متناسب با شرایط میشه.