بازاریابی عصبی چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟

زیاد برامون اتفاق افتاده که تبلیغی رو ببینیم یا حتی بسته بندی ای رو ببینیم و ظاهر یا حتی محتوای اون توجهمون رو به نوبه ای جلب کنه و ناخودآگاه ذهن ما رو درگیر خودش کنه. حتی شده بعد از دیدن یک تبلیغ تا ساعت ها بعد ما تو ذهنمون بهش رجوع کنیم و به اون فکر کنیم.

این ها همگی به بازاریابی عصبی بر می گردن. یکی از مطمئن ترین و کاربردی ترین روش ها برای تحقیق و بررسی بازار همین بازاریابی عصبی یا Neuromarketing هستش. در همین راستا در ادامه این مطلب به مفهوم بازاریابی عصبی، اهمیت و مزایا و معایبش، روش های اون در این بازاریابی صحبت می کنیم.

 

بازاریابی عصبی چیست؟

بازاریابی عصبی استراتژی ای به حساب میاد که از علوم اعصاب و علوم شناختی نشات می گیره و هدفش هم شناسایی درست نیازها، علایق و ترجیحات مشتری ها هست. بازاریابی عصبی پاسخ مشتری ها رو نسبت به محرک های بازاریابی (marketing stimuli) بررسی و مطالعه می کنه و واکنش ها ناخداگاهشون به کمپین های تبلیغاتی، بسته بندی و طراحی بررسی و تحلیل می کنه.

در حقیقت این نوع از بازاریابی میاد و واکنش مغز رو به تبلیغات و مسائل مرتبط با برندها رو زیر نظر می گیره. این کار رو هم به کمک بررسی امواج مغز، ردیابی چشم و واکنش پوست انجام میدن.

حالا چرا برای کسب و کارها مفید هست؟ چرا که به کمک بازاریابی عصبی شما می تونین کمپین های بازاریابی موثرتر و استراتژی های قوی تری رو در فعالیت هاتون اعمال کنین که مخاطب هدف درستی تارگت قرار داده باشه.

 

 

بازاریابی عصبی قانونیه؟

برخی از مردم تصورشون این هستش که سازمان هایی که از بازاریابی عصبی استفاده می کنن در واقع دارن مردم رو گول می زنن و یک جورهایی مردم رو به سمتی که خودشون می خوان سوق میدن. اما حقیقت اینجاست که بازاریابی عصبی از تکنیک هایی استفاده می کنه تا نیازه و کم و کاستی افراد رو بشناسه و با توجه به این نیازها کالایی در اختیارشون قرار بده که برطرف کننده اون نیاز باشه.

همچنین به کمک همین داده هایی که از بازاریابی عصبی به دست میارن می تونن کمپین ها تبلیغاتی خودشون راه اندازی کنن و مخاطب ها و مشتری های درستی رو هدف قرار بدن. در این صورت هم مشتری سود می کنه و هم شرکت کالا رو به مشتری درست می رسونه.

پس باید به یاد داشته باشیم که بازاریابی عصبی هدفش گول زدن یا قالب کردن کالا به افراد نیست. بلکه برعکس! قصد داره کالای درست در زمان درست به دست مشتری برسه و خب تا مشتری تبلیغاتی متناسب خودش رو نبینه چطور می خواد کالای مورد نظرش رو پیدا کنه؟!

 

 

سه حوزه بازاریابی عصبی

بازاریابی عصبی به طور عمده سه حوزه داره که هر کدوم به نوبه خودشون قسمتی از این نوع بازاریابی رو در بر می گیرن:

 

 

• حوزه بازاریابی
• حوزه روانشناسی
• حوزه علوم اعصاب

هر کدوم از حوزه های روانشناسی و علوم اعصاب به نوبه ای ما رو با سیستم و سیگنال های عصبی افراد و فرآیندهای ذهنیشون آشنا می کنه که تمام این ها در پیش بردن روش های بازاریابی موثر هستن و پیش برنده خیلی از رویکردها به حساب میان. و اما در ادامه ما تمرکز بیشترمون روی حوزه بازاریابی می گذاریم و نگاهی می ندازیم به بحث بازاریابی در کسب و کارها.

 

نورومارکتینگ در حوزه بازاریابی

وقتی صحبت از بازاریابی میشه همگی یاد تبلیغ محصولات و افزایش آگاهی از برند و محصول می افتیم. شما وقتی قصد دارید محصول جدیدی وارد بازار کنید یا محصول فعلیتون رو در بازار رقابتی تبلیغ کنین به اطلاعات مختلفی از بازار و مشتری های هدفتون نیاز دارین. حالا در این میان بازاریابی عصبی به کسب و کارتون کمک می کنه تا بهتر واکنش افراد رو ثبت و ضبط و در نهایت بررسی کنین و تبلیغاتی مناسب با مشتری هدفتون طراحی و اجرا کنین. که این ها همه در نهایت علاوه بر رشد شرکت باعث رفع نیازهای مشتری و تجربه کاربری بهتر اون ها میشه.

 

موارد کلیدی در بازاریابی عصبی

بر اساس حوزه هایی که پیش تر از اون ها نام بردیم، بازاریابی، روانشناسی و علوم اعصاب، سه مورد کلیدی در بازاریابی عصبی مهم تلقی میشه و مورد بررسی قرار می گیره:

• بازاریابی: با تجزیه و تحلیل نیاز بازار و مشتری به تبلیغ و افزایش آگاهی از برند و محصول پرداخته میشه.
• روانشناسی: با مطالعه رفتار و واکنش مشتری و ترکیب اون با بخش بازاریابی بحث تبلیغات و کمپین ها بهتر عمل می کنن.
• علوم اعصاب: با بررسی امواج مغز و رفتار مشتری ها میشه مواردی رو پیدا کرد و از اون ها در بحث بازاریابی بهره برد.

ترکیب این سه مورد مبحثی رو به وجود آورده که به بازاریابی عصبی معروف هست و باعث رشد کسب و کار شما و افزایش رضایت مشتری هاتون میشه.

 

کاربرد بازاریابی عصبی

بازاریابی عصبی به روش های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته. در سال 2007 گروهی از دانشمندان از fMRI استفاده کردن و بررسی کردن ببینن وقتی افراد می خوان خریدی انجام بدن مغزشون چه کار می کنه. با استفاده این تصاویر مغز متوجه شدن که می تونن خریدن یا نخریدن افراد رو پیش بینی کنن.

یک دانشمند دیگه هم سال بعد نتیجه تحقیق سه ساله اش رو اعلام کرد و این نتایج به شرح زیر بودن:

• برچسب هشدار روی پاکت سیگار عصب هایی در مغز که مربوط به خواستن و علاقه است رو تحریک می کنه!
• تصاویر برندهای برجسته مثل iPod همون قسمتی از مغز رو که نمادهای مذهبی تحریک می کنن تحریک می کنه.
• تصویر یک خودرو مینی کوپر همون قسمتی از مغز رو درگیر می کنه که با چهره تحریک میشه!

در نتیجه این ها امروزه نیز از بازاریابی عصبی برای موارد مختلفی استفاده میشه:

• تست طراحی محصول
• تست تجربه کاربری
• تست A/B برای مقایسه تاثیر دو تبلیغ مشابه
• بهبود فراخوان عمل یا call to action
• بررسی تاثیر تصاویر در تبلیغات
• کمپین های ریبرندینگ

جالب هست بدونین که راه اندازی این تست ها به همین راحتی و ارزونی نیست. تحقیقات بازاریابی عصبی هزینه زیادی رو وی دوش کسب و کارها می ندازه. چون به هر حال تکنولوژی ها عصبی هم تخصصی و هم گرون هستن.

 

مزایا و معایب نورو مارکتینگ

بازاریابی عصبی مثل هر نوع بازاریابی دیگه ای مزایا و معایب خودش رو داره و قبل از اعمال اون در کسب و کارتون بهتر هستش با اون ها آشنا بشین.

 

مزایای بازاریابی عصبی

بازاریابی عصبی مزایای زیادی داره و در ادامه به بعضی از اون ها اشاره می کنیم.

 

 

+ نگاه دقیق

بازاریابی عصبی عصبی نسبت به بازاریابی های سنتی نگاهی دقیق تر و داده هایی با جزییات بیشتر به رفتار افراد داره. بازاریابی عصبی به طور دقیق رفتار مشتری، علایق و تمایلاتش رو بررسی می کنه. داده هایی رو هم به دست میاره که نشون میده چه طور یک مشتری حس می کنه و واکنش نشون نشون میده.

 

+ بازخورد صادقانه

در بحث بازاریابی عصبی دروغی در کار نیست. مشتری توانایی دروغ گفتن در استراتژی های بازاریابی عصبی رو نداره. در نتیجه نتایجی هم که به دست میان کاملا قابل اعتماد هستن.

 

+ آشکارسازی

بازاریابی عصبی بخش ناخودآگاه ذهن رو آشکار می کنه. حتی پاسخ های کوتاه که افراد یادشون نمیاد رو هم نمایان می کنه.

 

+ مقرون به صرفه

درسته تحقیقات بازاریابی عصبی می تونن گرون باشن، ولی در بلند مدت هزینه های بازاریابی رو کاهش میدن و تبلیغات رو موثرتر می کنن که این ها همه در نهایت باعث رشد کسب و کار می شن.

 

+ استراتژی جامع

در مقایسه با روش های سنتی، بازاریابی عصبی در برابر تحقیقات بازار بهتر و جامع تر عمل می کنه.

 

 

معایب بازاریابی عصبی

سه تا از مهم ترین مواردی که خیلی به بازاریابی عصبی نقد شده در ادامه آورده شدن.

 

 

– فریبکارانه بودن

برخی از فعالان معتقدن که بازاریابی عصبی یک جورهایی مشتری رو در پاسخ عصبی به محرک ها فریب میدن. اما باید توجه داشت که هیچ راهی برای فریب و گول زدن نیست و تنها یک تحقیق عصبی است.

 

– شبه علم

برخی بازاریابی عصبی رو به عنوان علم قبول ندارن و معتقدن که تنها راهی هستش برای بازاریابی کسب و کارها.

 

– عدم دستیابی به اطلاعات جدید

برخی معتقدن که بازاریابی عصبی از علم برای توضیح پیچیده مسائلی که همچنان وجود دارن استفاده می کنه و تنها از همون اطلاعاتی که بازار وجود داره استفاده می کنن.

 

روش های استفاده از بازاریابی عصبی

برای این که کسب و کارها به درستی بازاریابی عصبی رو در فعالیت هاشون اعمال کنن باید یک سری ابزارها و متخصصین بازاریابی عصبی استفاده کنن. این ها شما رو قادر می سازن تا روش های بازاریابی عصبی رو اعمال کنن:

 

 

1. ردیابی چشمی

این تکنیک و روش به نگاه و جایی که مشتری به اون نگاه می کنه تمرکز داره. از این طریق رنگ، فونت، طراحی و تبلیغی که باعث جلب مشتری میشه رو پیدا می کنین. حتی از طریق ردیابی چشمی می فهمین آیا بردنتون شناخته شده هست یا نه. بهتون کمک می کنه تا طراحی وب سایت، بسته بندی و تبلیغاتتون رو با هزینه کمتری بهینه سازی کنین.

 

2. مردمک سنجی

این تکنیک بر اساس مردمک چشم هستش و به باز و بسته شدن مردمک دقت می کنه. به کمک اون می تونین با هزینه کمتر طراحی ها، بسته بندی ها و تبلیغاتتون رو بررسی و بهینه کنین.

 

3. تشخیص حالت چهره

برای یافتن پاسخ احساسی از تکنیک تشخیص حالت چهره استفاده میشه. می تونین بفهمین افراد چه احساسی دارن. برای غم، شادی، ترس یا نگرانی. تنها با هزینه کم می تونن اطلاعات مفیدی از مشتری هاتون به دست بیارین و در فعالیت های بازاریابیتون پیدا کنین.

 

4. بیومتریک

این تکنیک سطح تعامل و نحوه پاسخ افراد رو از راه تنفس پوستی، ضربان قلب و رسانایی پیدا می کنن. بیومتریک بهتون کمک می کنه تبلیغتون رو در راستای علاقه افراد قرار بدین و محتوای تبلیغات سازمانتون رو بهبود ببخشین.

 

5. نوار مغزی

این تکنیک بهتون این امکان رو میده ببینین تعامل مشتری هاتون چه قدر بوده و این کار توسط سیگنال های الکتریکی مغزی صورت می گیرن. البته باید توجه داشت که این تکنیک هزینه بلایی برای سازمان ها داره ولی تغییرات در کوتاه مدت رو بررسی و عملکرد کلی تبلیغاتی و برندینگ رو بهبود می بخشه.

 

6. fMRI

از باقی تکنیک ها و روش ها گرون تر هستش و پاسخ های دقیق احساسی و تعامل مشتری رو ثبت می کنه. برای اعمال این روش به آزمایشگاه نیاز دارین. fMRI جریان خون در مغز رو در زمان فعالیت عصب ها بررسی می کنه و در نتیجه اطلاعاتی بهتون میده که در قیمت گذاری و برندینگ کمک شایانی بهتون می کنه.

 

نمونه هایی از بازاریابی عصبی

یکی از نمونه های جالب بازاریابی عصبی در سال 2033 انجام شد. عصب شناسی اومد و از دستگاه fMRI استفاده کرد تا ببینه افراد از مزه پپسی خوششون میاد یا کوکاکولا! افراد از برندها بی خبر بودن و نتایج نشون داد که سه چهارم افراد کوکاکولا رو بیشتر دوست داشتن.

نمونه جالب دیگه انجام آزمایش روی سریال Game of Thrones بود. محققان می خواستن ببینن افراد محتوای ویدئویی بیشتر تعامل بینندگان رو به دنبال داره یا صدا. نتایج این آزمایش نشون داد که ویدئو 15 درصد بیشتر برای بیننده ها جذاب بود. با این حال کتاب صوتی ضربان بیشتر و افزایش بدن بیشتری رو به دنبال داشت.

نمونه بعدی مربوط به بسکوییت Chips Ahoy هستش. بعد از تحقیقات بازاریابی عصبی تیمشون توجه شد کسی به متن روی بسته بندی دقت نمی کنه و اون هم به دلیل انتخاب رنگ نا مناسبه. واسه همین برای پیدا کردن بهترین رنگ از ردیابی چشمی استفاده کردن و با توجه به نتایجی که به دست آوردن بسته بندیشون رو با رنگ، متن و تصویر جدید تغییر دادن.

 

 

نتیجه گیری

در این مطلب با بازاریابی عصبی و مزایا و معایب اون آشنا شدیم و به بررسی تکنیک های اون به همراه نمونه هایی از بازاریابی عصبی پرداختیم. در بحث بازاریابی برای این که در هزینه ها در بلند مدت صرفه جویی شه و مشتری های خودتون رو بهتر بشناسین می تونین از بازاریابی عصبی بهره بگیرین.

بازاریابی عصبی شما رو قادر می سازه تا بسته بندی، طراحی و کمپین های تبلیغاتتون رو بهبود ببخشین و مشتری هاتون رو بهتر بشناسین. این ها همه با به کاردن روش های مختلف بازاریابی عصبی که مطابق با اهداف شما هستش امکان پذیر هست.

اما فراموش نکنین که در بازاریابی داشتن نرم افزار سی آر ام کاربردی مثل نرم افزار CRM دانا به شما کمک می کنه اطلاعات مفیدی از مشتری هاتون به دست بیارین در نرم افزار اون ها رو سازمان دهی کنین. و از این اطلاعات برای بازاریابی و کمپین های تبلیغاتی آیندتون بهترین استفاده رو ببرین. که نهایت باعث ارائه خدمات بهینه به مشتری هاتون میشه.